Plejada e oficerëve shqiptarë të shkollës ushtarake Turke, gjeneralbrigade Mehmet Pashë Deralla (Detova)

Abstrakti

Deri në shpalljen e Pavarësisë dhe krijimit të shtetit të parë të pavarur shqiptar madje deri në prag të viteve Njëzet të shekullit të kaluar, Shqipëria nuk kishte asnjë mundësi që të përgatiste ushtarakë brenda vendit dhe arsyet për këtë ishin të shumta. Së pari sepse ajo nuk kishte ushtri dhe, për rrjedhojë, as shkollë ushtarake kombëtare, në të cilën të mund të arsimonte dhe të formonte ushtarakë, të cilët do të shërbenin për qëllime mbrojtëse të vendit dhe të popullit shqiptar. Po për këto motive, për pasojë dhe për fat të keq, nuk mund të realizohej në Shqipëri, në ato vite, por edhe gjatë viteve Dyzet të këtij shekulli, as edhe kualifikimi i ushtarakëve nëpër akademi apo shkolla të larta pasakademike. Arsyet ishin po ato të mësipërmet, thjeshtë nuk kishte institucione arsimore të këtyre përmasave dhe niveleve. Për këto shkaqe, në ato vite, qysh nga fillimet e Fuqive të Armatosura Shqiptare, të ideuara dhe të krijuara me nismën dhe mbështetjen e Qeverisë së Përkohshme të Vlorës, e formuar më 4 Dhjetor të vitit 1912, dramatik dhe historik njëherësh për shqiptarët, masa më e madhe e ushtarakëve shqiptarë vinin pikërisht nga shkolla ushtarake dhe nga radhët e Ushtrisë turke. Nga ajo ushtri dolën dhe u vunë në shërbim të Ushtrisë Kombëtare Shqiptare dhe të Xhandarmërisë në formim e sipër, afro 70 oficerë dhe 150 nënoficerë. Midis tyre në faqet e historisë ushtarake shqiptare u shkrua edhe emri i gjeneralbrigade Mehmet Pashë Deralla (Tetova) (1843-1919).