Monedhat romake me simbole ushtarake të gjetura në rajonin e Pejës

Autorët

  • Naser Ferri

Abstract

Gjurmime albanologjike Seria e shkencave historike 51/2021 Përmbajtja e shkurtër: Në vitin 2011 në Pejë si zbulim rasti është gjetur një monedhë romake e kohës së sundimit të perandorit Gordiani IIIo me portret të këtij perandori në avers, ndërsa në revers është figura femërore (që në dorën e djathtë mban një degë, ndërsa në të majtën një skeptër me atribute të hyjneshës romake të fitores Victoria), e cila personifikon provincën Moesia Superior (Mezia e Epërme) rreth të cilës gjenden figurat e një demi (nga ana e djathtë) dhe të një luani (nga ana e majtë) të cilat simbolizojnë njësitet ushtarake Legio VIIo Claudia dhe Legio IVo Flavia të cilat përbënin ekuipazhin ushtarak të provincës Mezia e Epërme nga shekulli Io të erës sonë e deri në fund të antikitetit. Është fakt me interes që më herët në rajonin e Pejës janë gjetur edhe një monedhë e tillë e kohës së perandorit Filipi Arab dhe një tjetër e kohës së perandorit Trajan Deci, me të cilin kishte filluar periudha e perandorëve romakë me origjinë ilire (Trajan Deci, Klaudi IIo, Kvintili, Aureliani, Probi, Diokleciani, Maksimiani, Konstandini i Madh). Të tria monedha janë sestercë të punuar prej bronci me madhësi dhe peshë standarde karakteristike për këtë lloj të monedhave dhe janë prerë në vitet 242/243, 244/245 dhe 249/250 të erës sonë, pra i përkasin kohës së sundimit të tre perandorëve të ndryshëm, por të gjitha janë të prera në punëtorinë monedhaprerëse në kryeqendër të Provincës Mezia e Epërme - Viminacium, e cila kishte vepruar nga viti 239 deri në vitin 255 të erës sonë. Monedha e perandorit romak Gordiani IIIo, e gjetur në Pejë, së bashku me dy monedhat më herët të gjetura në këtë rajon, me thesarin e monedhave nga fshati Izvore afër Mitrovicës dhe thesaret e tjera simotra të gjetura anembanë Mezisë së Epërme janë dokumente të rëndësishme numizmatike dhe dëshmi historike të kohës lidhur me prerje provinciale të monedhave romake dhe ngjarjeve të tjera historike të mesit të shekullit IIIo të erës sonë.

Downloads

Download data is not yet available.

References

  1. ARSENIJEVIĆ 2004, Arsenijević M., Periodi pohranjivanja ostava rimskog novca tokom III veka u Gornjoj Meziji, Glasnik Srpskog Arheološkog Društva 20, Beograd 2004: 225-234.

  2. BAKOS 1994, Bakos M., Sylloge nummorum graecorum, Hungary, Magyar Nemzeti Muzeum, vol. II, Budapest 1994.

  3. BIRLEY 1971, Birley A., Septimius Severus, London 1971.

  4. BORIĆ-BREŠKOVIĆ 1976, Borić-Brešković B., Novac kolonije Viminacium, Beograd 1976.

  5. BORIĆ-BREŠKOVIĆ 1979, Borić-Brešković B., Jedan manji nalaz rimskog novca iz Popovca, NZbornik Narodnog Muzeja, IX.X, Beograd 1979: 39-54.

  6. BROWN 1989, Brown P., The World of Late Antiquity AD 150-750, W.W. Norton&Company, New York-London 1989.

  7. CAGNAT 1914, Cagnat R., Cours d’epigraphie latine, Paris 1914.

  8. COHEN 1930, Cohen H., Description historique des monnais frappée sous l'Empire Romain. Deuxième èdition.Réimpression conforme à l'édition Rollin et Feuardent Paris 1880-1892, Published by Leipzig: Buchhandlung Gustav Fock GMBH 1930.

  9. COLONNA 2003, Colonna B., Dizionario mitologico, Divinita, eroine ed eroi, re e regine, satiri e ninfe, muse, gjiganti, mostri, oracoli e Sibile.... Rusconi Libri, Roma 2003.

  10. CUNLIFFE 1978, Cunliffe B., Rome and her Empire, A McGraw-Hill co-pub- lication, New York 1978.

  11. DIZIONARIO ILLUSTRATO 2012, Dizionario illustrato di mitologjia Greca e Romana, Varese 2012.

  12. DRAGOJEVIĆ-JOSIFOVSKA 1982, Dragojević-Josifovska B., Scupi et son territoire, Inscriptions de la Mesie Superieure, vol.VI,Centre d’Études Épi- graphiques et Numismatiques de la Faculté de Philosophie, Beograd 1982.

  13. ECK 2010, Eck W., Augusto e il suo tempo, Universale paperbacks Il Mulino, Bologna 2010.

  14. ENSSLIN 1939, Ensslin W., The end of Principate, Camblidge Ancient History, vol.12, Cambridge 1939:352-382.

  15. FERRI 2001, Ferri N., Monumentet ushtarake të ushtrisë romake, Dukagjini, Pejë 2001.

  16. MONEDHAT ROMAKE ME SIMBOLE USHTARAKE TË GJETURA NË RAJONIN E... 57

  17. FERRI 2008, Ferri N., Një monedhë interesante romake e gjetur në Dobrushë të Istogut, Zëri Prishtinë, 26.04.2008: 31.

  18. FERRI 2012, Ferri N., Mythologia Viva-Mitologjia e gjallë, Instituti Alba- nologjik, Prishtinë 2012.

  19. FERRI 2015, Ferri N., Živa mitologija-Mythologia Viva, Zagreb 2015.

  20. FERRI 2019, Ferri N., Peja gjatë antikitetit, Instituti Albanologjik, Prishtinë 2019.

  21. GIBBON 1985, Gibbon E., The decline and Fall of the Roman Empire, Penguin Books, Harmondsworth, Middesex, England 1985.

  22. GORDON 1966, Gordon C.D., The Age of Attila: Fifth-century Byzantium and the Barbarians. Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press 1966.

  23. HAFNER 2001, Hafner G., Bildlexikon antiker personen, Albatros Verlag, Düsseldorf 2001. JOHNE 2008, Johne K.P., Die Zeit der Soldatenkaiser, 2 Bände, Akademie Verlag, Berlin 2008.

  24. KLAIĆ 1980, Klaić B., Rječnik stranih riječi, A-Ž, Nakladni Zavod Matice Hrvatske, Zagreb 1980.

  25. MARIĆ 1933, Marić R., Antički kultovi u našoj zemlji, Beograd 1933.

  26. MATTINGLY 1958, Mattingly H., Roman Imperial Civilisation, London 1958.

  27. MESIHOVIĆ 2011, Mesihović S.,Rimski vuk i ilirska zmija, Posljednja borba, Filozofski fakultet, Sarajevo 2011.

  28. MIRKOVIĆ 1960, Mirković M., Rimski Singidunum u svetlosti epigrafskih izvora, Zbornik Filozofskog fakulteta u Beogradu, vol. 5,1, Beograd 1960: 337.

  29. MIRKOVIĆ 1968, Mirković M., Rimski gradovi na Dunavu u Gornjoj Meziji, Beograd 1968.

  30. MORFORD&LENARDON 1994, Morford M.&Lenardon R.J., Classical Mythology , Longman Publishers USA 1994.

  31. MUSIĆ 1910, Musić A., Nacrt grčkih i rimskih starina, Po Dru.E. Wagneru i Dru. G. pl. Kobilinskom, Zagreb 1910.

  32. MYTHOLOGY2003, Mythology, Myths, Legends&Fantasies, Grange Books, 2003.

  33. PARKER 1985, Parker H.M.D., Roman Legions, 4th ed., Chicago 1985. PHILIP 2001, Philip N., Annotated Myths&Legends, Kindersley, London 2001. PICK 1898, Pick B., Die Antiken Münzen Nord Griechenlands I -1 Dacien

  34. und Moesien – erster Halbband. Berlin, 1898.

  35. 58 NASER FERRI

  36. RE 1893, Pauly A.& Wisova G., Realencyclopädie der Classischen Altertum swissenschaft, Kleine Pauly-Wissowa,, Stuttgart, Tom I, 1893: 2610, KP II, 845.

  37. RE 1931, Pauly A.& Wisova G., Realencyclopädie der Classischen Altertu- mswissenschaft, Kleine Pauly-Wissowa,, Stuttgart, Tom XV, 1931:1244, KP I, 1411.

  38. ROOM 1987, Room A., Short loan Dictionary of coins names, Rout- ledge&Kegan Paul, and New York 1987.

  39. ROSTOVTZEFF 1927, Rostovtzeff M., A History of the Ancient World, vol.II Rome, Translated from the Russian by J.D.Duff, Oxford 1927.

  40. SEAR 1988, Sear D.R., Roman coins and their values, Fourth Revised Edition, B.A. Seaby Ltd. London 1988.

  41. SPAETH 1996, Spaeth B.S,. The Roman goddess Ceres. University of Texas Press 1996.

  42. STAMENKOVIĆ&SAMARDŽIĆ 2013, Stamenković, S. Z.& Samardžić, G. M., Ostava rimskog novca iz sredine III vijeka sa lokaliteta Izvore kod Kosovske Mitrovice, Zbornik radova Filozofskog fakulteta u Prištini XLIII (2), Mitrovica 2013:163-181.

  43. STIPÇEVIQ 1967, Stipçeviq A., Ilirët, Rilindja Prishtinë 1967.

  44. VASIĆ 2012, Vasić M., Imperijalna i kolonijalna kovnica u Viminaciumu u vreme vladavine Trajana Decija (249-251 godine) Beograd 2012.

  45. VEH 2001, Veh O., Leksikon rimskih careva od Augusta do Justinijana I, 27.

  46. g. pr. Kr.- 585. g., Naklada Slap, Jastrebarsko 2001.

  47. VOJVODA&REDŽIĆ 2018, Vojvoda M.&Redžić S., Cirkulacija rimskog novca u srpskom delu limesa (I-V vek), Rimski limes i gradovi na tlu Srbije-Roman Limes and cities on the territory of Serbia, Galerija Srpske Akademije Nauaka i umetnosti/Gallery of the Serbian Academy Sciences and Arts 145, Srpska Akademija Nauka i Umetnosti- Arheološki institut, Beograd 2018: 50-55.

  48. WEBB 1927, Webb P.H., Roman Imperial Coinage, Vol.V, Part I, M.B.E. London: Spink&Son, Ltd., 1927.

  49. WEBSTER 1969, Webster G., The roman Imperial Army on the first and second centuries A.D., London 1969.

  50. WILKES 1996, Wilkes J.J., The Illyrians, series Peoples of Europe, Blackwell Publishers,Oxford, UK 1996.

  51. ŽEPIĆ 2000, Žepić M., Latinsko-hrvatski rječnik, Lexicon latino-croaticum, Školska knjiga, Zagreb 2000.

Downloads

Published

2022-12-31

How to Cite

Naser Ferri. (2022). Monedhat romake me simbole ushtarake të gjetura në rajonin e Pejës. Gjurmime Albanologjike, (51), 41–60. Retrieved from https://albanica.al/gjurmealbanlogjike/article/view/6880

Numër

No. 51 (2021): Gjurmime Albanologjike – Seria e shkencave historike

Section

Sudime

License

Copyright (c) 2021 Instituti Albanologjik i Prishtinës