Antigonea
Rezultatet e germimeve 1966-1970
Abstract
Një nga detyrat e arkeologjisê sonë, në këto vitet e fundit, ka qënë gjurmimi e studimi i qyteteve ilire dhe i kulturés sé tyre né periudhën e dyté té hekurit. Si objekt studimi ka qënë dhe kalaja e Jermés, né rrethin e Gjirokastrés (Fig. 1). Kjo kala ndodhet né luginën e mesme té lumit Drinos, e cila né antikitet bënte pjesë né Kaoni, që ishte një nga krahinat kryesore te Epirit. Né kété punim ne do té japim rezultatet e arritura né gennimet sistematike pesëvjeçare té ndérmarra né kalané e Jermës, e identifikuar tani sé fundi me qytetin antik té Antigonesë.
Downloads
References
W. M. Leafce, Travels in Northeo Greece, London 1835, f. 70; shih dhs E. Isambert, Itineraire descriptiv, historique et archéologique de 1, Orient, première partie, Grèce et Turquie d'Europe, Paris 1873, f. 825..
S. Evangelides, Ai arhahetes verdalytikas £peira, «Neos Elenimnemon», 1913, 10, f. 466-463,
N.O.L. Hammond, Epirus, «The geography, the ancient remains, the history and the topo» graphy of Epirus and adjacent areas» Oxford 196% f. 560.
Dh. Budina, Harta Arkeotogfike e KaonisC Dorëshkrim, Ark. sek. arkeologjik viti 1965 shih dhe S. Islami, H. Ceka, Ditar shealmesa nga elupettfta toformative e luginé» se Dropullit viti 1964, tê cilêt bashkë me autorin vizituan kétë vendbanim.
Shenim: Autori i këtij punimi ka dhënë pèr këtë qeadëf banioti dy kumtesa: Rezultatet e germimeve arkeolegjike ne qytetin ilir té Jermès, «Materiale te Sesionit Arkeologjik», Tirane, 1968 f. 65-71 Kumtim me germimet arkeologjike ne qytetin e Antigonese (Gjirokaster), "Buletin Arkeologjik", Tirane 1969, f. 57, 70.
•6) Në këto pesëfushata gemimi, përveç autorit, kanë marre pjesê: N. Ceka, arkeolog (1966), B. Dautaj, arkeolog (1969), B. Jubani, arkeolog (1969-1970) H. Kordha bashkëpunëtor, (1966-1969), F. Kurti e S. Mihalçka, skicografë si edhe shumë studente të fakulteteve Histori Filologjisë, Ingjinerisê dhe studentet te Institutit te Arteve Figurative. Fotografite jane bere nga M.Kallfa e N.Baba.
Komunikimin e paré për identifikimin é rrënojave tê kalasë se Jermës né qytetin e lashtë të Antigonesë, e kemi dhënë ne artikullin Përkatësia etnike ilire e fiseve epirote, Iliret dhe gjeneza e shqiptarëve, Tirane 1968 f. 1 18, mëvonë shih, po nga ky autor, Kumtim mbi gërmimet... «Buletin Arkèologjik,» 1968, f. 35. Për këtë çështje shiko edhe F. Prendi, Dh. Budina, Kultura ilire e luginës se Drinosit ne epokën e hekurit, «Studime historike», 1 1971,
Tani e tut je, ne këtë punim, né vend të rrënojave të Jermës ne do të përdorim emrin e qytetit Antigonea.
C. Carapanos, Dodone et ses ruines, Paris 1878, Kat. XIV, fig. 13.
Nga literatura dime se né Athinë, fabrikimi i tyre ka filluar né vitin 345 p.e. sonë. dhe ka pushuar në vitin 220 p.e. sonê. Për kêtë shih «Revista Italiana di Numismatica», vol. XI, 1898, f. 280.
W. M. Leakc, Vep. e cit., f. 70. Liku ka qënë i pari qê ka identifikuar Tepelenên me Antigonean.
A. Philippson, Landschaften II, 1, 3, 54; citimi është nxjerrë nga W. Pajakovski — Starozytny Epir i jego Mieszkancy Poznan 1970
J3) A. Mayer, S. 48 SV. Antigoneia; citimi është nxjerrë nga W. Pajakovski. shih shénimin 12.
L.M. Ugolini, Afeania Astica, vol. I, Roma, 1925, f. 25.
H. Ceka EkspwHtasarkfiolagjike ne rrethln e T«pelenës, «BISH, seria shk. shoq». 1, 1952, f. 34. Me gjithë kêté zbulim të rëndësishëm epigrafik, H. Ceka vazhdon të mbajë mendimin e mëparshëm, duke i konsideruar rrenojat e kalasë sé Leklit si frenoja të Antigonesë se lashté .
Dh. Budina. Disa resultate te gjarmimeTe ni vendbanimct e lashta itire të Kaonisë,» «Konf. I e Studimeve Albanologjike» véli. Il Tirane, 1969, f. 326.
N.G.L. Hammond, Ve*, e dt, f. 307.
W. Pajakowski, Vep. e dt, f. 179
Polybi,II, 5,6,6,6.
Liv, XXXn^ 5, 9.
Ptotem. in, 13, 7.
Steph. Bizant. sv. Antigoaeia.
Polyb, II, 5, 6, 6, 6.
Liv., XXII, 2, 9.
Liv., XLIII, 23, 3.
H. Ceka, Vep. e cit. f. 34.
W. Pajakowski. Yep. e cit., f. 79 dhe literatura e cituar prej tij.
N.G.L. Hammond, Vep. e cit. f. 578.
L.M. Ugolini, L Acropoli di Butrinto, Albania Antica voi. IH Roma 1942, f. 28. Shih dhe F.Prendi, Dh. Budina, Kalaja e Irmajt, "BUSHT, seria Shk. Shoq", 4, 1963, f. 10.
F. Prendi, Dh.Budina, Kultura ilire .... f.138
H.Ceka, Muri rrethues i Apollonise, "BUSHT, seria Shk. Shoq" 3,1963, f. 29.
N.G.L. Hammond, Vep. e cit, f. 578.
Po këtë datim u kemi bërë mureve rrethues edhe në një punim të më parshêm. Për këto shih F. Prendi, Dh. Budina, Kultura ilire.... «Studime Historike» 2, 1971, f. 145.
V.F. Gajdukeviç, Istoria antiçnih gorodov severnovo Priçernomorja «Antiçnie Goroda sever" noro Priçiernomoria». Moskva, Leningrad 1955, f. 49.
L.M. Ugolini, L'Acropoli di Butrinto, f. 140 shih dhe F. Rrendi, Rezultatet e germimeve në sek. D t'Apollonisë,dorêshkrim, Ark Sek. Arkeologjisë.
A.N. Karasajev, Arhitehtura, Antiçnie goroda Severnovo Priçernomorja. Moskva —Leningrad, 1955, f. 202-203.
B. Dautaj, Zbalimi i një rruge magjistrale në Apolloni, dorëshkrim, Ark. Sek. Arkeologjisë»
F. Prendi, Dh. Budina. Kalaja e Irmajt... f . 34
Po aty, f. 35, fig. 23 a.
Po aty, f. 35, fig. 23 b. Shih dhe V.D.Bllavatski, Zemledelie y antiçnih gosudarstvah Severnovo Priçernoraorja, Moskva, 1953, f. 112.
S. Aliu, Vep. e cit., f. 356.
A. Mano, Rezultatet e gërmimeve në teatrin antik t'Apollonisë, dorëshkrim, Ark. Sek. Arkeologjik 1971. Shih dhe V.D Bllavatski, Vep. e cit., f. 113 fig. 42.
P. Vouge, La Tene, Leipzig 1923 Tab. XXIII, 17, 18, 19. Shih dhe Fr. Prendi, Dh. Budina. Kalaja e Irmajt . . ., f. 41, fig. 20.
H. Ceka, Raport mbi gërmimet ne sek. A. dorëshkrim, Ark. Sek. Arkeologjisë 1958.
F. Prendi, Dh. Budina, Kalaja e Irmajt . . ., f. 37, fig. 24 a.
F, Prendi, Dh. Budina, Kalaja e Irmajt, f. 41, fig. 20, shih ûhe F. Prendit — Dh. Budinës,.«Rezultatet e gërmimeve ne sek. D te Apollonise ne viet 1958-1959, doreshkrim, Ark I. Sek. te arkeologjise.
L.M. Ugolini, L'Acropoli di Fenice, Roma 1937 f. 48.
L.M. Ugolini, L'Acropoli di Butrinto, Roma 1942, f. 36.
F. Prendi, Dh. Budina, Kalaja e Irmajt... f. 41.
S. Aliu, Vep e cit., f. 365, Tab. II.
Dh. Budina, Rezultatet e gërmimeve në sek. D të Apollonisë,
F. Prendi, Dh. Budina, Kalaja e Irmajt, f. 40, fig. 28
në varrezat tumulare të Matit, të Kukësit, të Kuçit të Zi, të Apolonisë etj.
S. Islami, Kalaja e Xîbrit, «Konf . II e Studimeve Albanologjike», veli II Tirane, 1969, f.317.
F. Prendi, Materiale ilire te zbuluara ne Shqiperine e veriut, "BUSHT, seria shk. shoq.", 1958,2,f.115.
S. Anamali, Rezultatet e gërmimeve ne kalaaë e Pogradecit, «Buletin arkeologjik», 1968, f.90, tab, I, 3.
F. Prendi. Dh. Budina, Kalaja e Irraajt, f. 41 fig. 29,
F. Prendi, Meteriale Ilirie... f, 130; shih dhe M.Korkuti, Varrez e Gajtanit, "Studime Historike" 3, 1967, f.170.
Falênderojmë me këtë rast kolegun B. Jubani për ndihmën që na dha né studimin e qeramikës.
B. Jubani, Qeramika ilire e qytezës se Gajtanit, «Studime Historike» 1, 1966, f.36.
P.C. Sestieri, Bolli amforari Rodi d'Albania, «Epigraphica» Fase. 4, Milano 1941, shih edhe A. Mano, Vula amforash të pabotuara «BUSHT, seria Shk Shoq». 2, 1968, f. 100.
V.P. Gajdukeviç, K voprosu o tkaçkom remeslje v Bosporskih poseleniah «MIA» 56, Moskva — Leningrad, 1952 f. 325 dhe literatura e cituar prej tij.
A. Mano, Qeramika masive e Apollonisë, «Studime Historike», 1, 1965, f. 65.
né mes, kurorê gjethe dushku përreth. Pjesa më e madhe e tyre janë prej bronzi,
Me këtë rast falënderojmë kolegun tonë H.Ceka per ndihmen e dhene ne percaktimin e monedhave te zbuluara ne qytetin e Antigonese.
Strab. VII, 3 ; shih Livi. XLIV,
F. Prendi, Dh. Budina, Kultura Hire... f. 148.
S.D. Krizhinski, Arhitektura elenistiçeskih zhillih domov Olvw, «DACIA», XIII, 1968, f. 104 dhe literatura e cituar prej tij.
H. Ceka, Vep. e dt f. 166, shih dhe B. Dautaj Vep. e cit. f. 48.
S.D. Krizhinski, Vep. e cit., f. 105
P. Prendi. Dh. Budina, Kultura ilire... f. 149.
Albanian
English
