Gjuha standarde shqipe në shkollat e Kosovës

Abstrakti

Në shkollat e Kosovës lënda Gjuhë shqipe dhe letërsi zhvillohet në ciklin fillor, të mesëm të ulët dhe të mesëm të lartë, përmes të cilës mësohet gramatika e saj, drejtshkrimi dhe normat e tjera gjuhësore. Gjuha, si mjet komunikimi, nuk nënkupton vetëm anën komunikuese, prandaj synimi kryesor i mësimit të gjuhës shqipe në shkolla është të zotëruarit e normave të saj, me qëllim të plotësimit të nevojave në shoqëri. Ndër objektivat e saj janë mësimi, ruajtja dhe përhapja e standardit të shqipes, me anë të planeve dhe programeve, teksteve shkollore dhe mësimdhënësve adekuatë, nëpërmjet metodave dhe teknikave të ndryshme. Duke e ditur se pa kulturë gjuhësore nuk mund të ketë njerëz të kulturuar dhe niveli kulturor i një populli dëshmohet me nivelin e përdorimit të gjuhës, zotërimin e normave të saj, si kudo në shoqëritë e zhvilluara, edhe në shkollat tona mësohet gjuha standarde dhe kultura gjuhësore. Meqenëse gjuha standarde shqipe është përballur me vështirësi të shumta që nga formimi i saj, qëllimi i analizës ishte të kuptojmë se sa përdoret gjuha standarde në shkolla, cili është niveli i zotërimit të saj nga mësimdhënësit dhe nxënësit, dhe cilat janë pengesat dhe vështirësitë që hasin sot shkollat në përdorimin e shqipes standarde, pas reformave të shumta vitet e fundit në arsimin parauniversitar në Kosovë. Kemi trajtuar rolin e kurrikulave dhe teksteve shkollore në përdorimin e gjuhës standarde në shkolla, nivelin e përgatitjeve të mësimdhënësve dhe kujdesin e tyre ndaj gjuhës, ndikimin e medieve, familjes dhe rrethit, si dhe ndikimin e opinioneve për rishikimin e gjuhën standarde në shkolla. Për trajtimin e kësaj teme jemi bazuar në hulumtimin e bërë vitin e kaluar në disa shkolla të Kosovës me temë “Norma e shqipes së shkruar në hartimet e nxënësve të klasave të nënta në Kosovë”, kemi shfletuar punime të ndryshme shkencore, profesionale, që kanë të bëjnë me shqipen standarde dhe kemi analizuar kurrikulën, planet dhe programet, tekstet shkollore etj.