Deklarata e dhjetorit 1942 e tre të mëdhenjve për njohjen e shtetit të pavarur shqiptar dhe statusin e ardhshëm të tij
DOI:
https://doi.org/10.55312/op.v12i1-2.201Abstrakti
Lufta e Dytë Botërore përbën një nga ngjarjet më të mëdha e të rëndësishme në historinë botërore. Në këtë kuadër, rrugëtimi i Shqipërisë, karakterizuar nga faktorë specifikë të brendshëm dhe të jashtëm, kaloi në një sërë fazash deri në fund të Luftës që dimensionuan rezultatet e luftës dhe fatin e statusit të saj të ardhshëm. Qëllimi i këtij studimi është të hulumtojë rrethanat, faktorët, zhvillimet që çuan në Deklaratat e Dhjetorit 1942 të Britanisë së Madhe, SHBA-së dhe BS-së, si forcat e Koalicionit Antifashist që ndikuan në pozitën e Shqipërisë në zhvillimet e mëtejshme të luftës. Studimi mbështetet në metodologjinë e njohjes dhe vlerësimit të dokumenteve e materialeve historike ekzistuese, zhvillimin e një analize objektive dhe kritike, përqasjen me burime arkivore vendase dhe të huaja, për të arritur në analiza, interpretime e vlerësime objektive të ngjarjeve të kohës. Studimi arrin në konkluzionin se me Deklaratat e tyre, Fuqitë e Mëdha e njihnin luftën heroike që bënte populli shqiptar dhe kontributin në luftën kundër fashizmit, si edhe të drejtën e tij për të jetuar i lirë dhe i pavarur, por lanë të pazgjidhur çështjen e ekzistencës së shtetit shqiptar pas lufte.
Fjalët kyçe:
Deklaratë, Fuqitë e Mëdha, Shteti shqiptar, pushtim, pavarësi, status.Shkarkimet
References
-
Newman Bernard, Danger Spots of Europe, Western Printing Services Ltd, Bristol: 1939
-
Bashkurti Lisen, Diplomacia Shqiptare, VI, Geer: 2005
-
Meta Beqir, Tensioni Greko-Shqiptar: 1939-1949, Tiranë: Globus R., 2007
-
Kaba Hamit, Relacione shqiptaro-amerikane (1939-1943), Studime historike, nr. 3-4, Tiranë: 2009
-
Konica Faik, Shqipëria: Kopshti shkëmbor i Europës Juglindore, shtëpia botuese “55” Tiranë: 2010
-
Gjergj P. Titani & Proletar Hasani, Personalitete Ushtarake Shqiptare në Vite, Vëllimi i parë, Toena, Tiranë: 1997
-
Dezhgiu Muharrem, “Shqipëria në Luftë 1939-1944”, Globus R. Tiranë: 2001
-
Bisser Petrov, Great Britain and Resistance in Albania: 1943 – 1944, Institute of Balkan Studies, Nr. 2, 2006
-
Barker Elisabeth, “British Policy in South-East Europe in the Second World War”, London: 1976 DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-349-02196-3
-
Peace and War United States Foreign Policy, 1931-1941, Government Printing Office, 1943, marrë nga: http://ibiblio.org/hyperwar/Dip/PaW/index.html
-
Smirnova Nina, Historia e Shqipërisë përgjatë Shekullit XX, shtëpia botuese “ideart”, Tiranë: 2004
-
Milo Paskal, Politika e Jashtme e Shqipërisë, Vëllimi I, Tiranë: Botimet Toena, 2014
-
Meta Beqir, “Qëndrimi i Britanisë së Madhe ndaj Shqipërisë në Fillimet e Luftës së Dytë Botërore (1939-1941)”, Studime historike, nr. 1-2, 2005, Tiranë: 2004
-
Rama Fatmira, Reagimi i Diasporës Shqiptare ndaj Pushtimit Fashist të Shqipërisë, në: Roli i Mërgatës në Shtetformim, Konferencë Shkencore Ndërkombëtare, Prishtinë, 2012
-
Kaba Hamit, “Shqiptarët gjatë Luftës së Dytë Botërore” (përmbledhje studimesh), Instituti i Historisë, Prishtinë, 2014
-
AQSH: Arkivi Qendror i Shtetit - F. 1510/1, v. 1943, dos.88, fl.3 – 4, 13-15(2); F. 1510/1 v. 1942 dos.78 fl.1-2, (Letër dërguar Zotit Faik Konica nga kryetari i Komitetit Ballkanik Zoti Edward Boyle, korrik 1942); F. 1510/1 v. 1943 dos.88, fl.3 – 4, 13-15. (Letër e Institutit Mbretëror të Çështjeve Ndërkombëtare, Shërbimi i Shtypit dhe Shërbimeve të Huaja, Oxford drejtuar Howard, M.C, Foreign Office, 26 shkurt 1942. Dokumenti në lidhje me përfshirjen në manualin e Europës Juglindore të studimit “Shqipëria si Problem Ndërkombëtar”);
-
Bisser Petrov, British policy towards Albania: April 1939 - April 1941, Institute of Balkan Studies, Nr. 1, 2004
-
Puto Arben, Nëpër analet e diplomacisë Angleze: Politika e Britanisë së Madhe ndaj Shqipërisë gjatë Luftës së Dytë Botërore; Tiranë: Albin, 2001
-
Bazio Nicolas, Si u tradhëtua dhe u shit Europa e lindjes; Dokumentet e fshehta akuzojnë, shtëpia botuese “55”, Tiranë: 2007
-
Jacques Edwin, Shqiptarët, historia e popullit shqiptar nga lashtësia deri në ditët tona, Kartë e Pendë: 1995
-
Frashëri Kristo, “Karta e Atlantikut dhe Shqiptarët”, Studime historike, nr. 1-2, 2005, Tiranë: 2004 DOI: https://doi.org/10.1093/gao/9781884446054.article.T085195
-
Kaba Hamit, Shqipëria dhe të Mëdhenjtë: nga Lufta e Dytë Botërore në Luftën e Ftohtë, Tiranë: Klean, 2015
-
Lalaj Ana, “Shqipëria dhe Projektet e (Kon) Federatave Ballkanike (1941-1945)”, Studime historike, nr. 3-4, Tiranë: 2009
-
Ballvora Shyqyri, Zhvillimet politike në periudhën e Luftës Antifashiste Nacionalçlirimtare, Dituria: 2004
-
Beretzky Agnes, British Confederation Plans concerning Central and Eastern Europe, 1939-1945, retrieved from: http://www.koed.hu/penta/agnes.pdf
-
Resis Albert, “Spheres of influence in Soviet Wartime diplomacy”, The Journal of Modern History, Vol. 53, No. 3 (Sep., 1981), Chicago Journals, Northern Illinois University, 2012 DOI: https://doi.org/10.1086/242324
-
Milo Paskal, Shqiptarët në Luftën e Dytë Botërore, Tiranë: Botimet Toena, 2014
-
Puto Arben, Shqipëria Politike 1912-1939, Tiranë: Toena, 2009
-
Pearson Owen, Albania in Occupation and War: from fascism to communism: 1940 – 1945, London; New York: Centre for Albanian Studies; I.B Tauris: 2005
-
Rama Fatmira, “Komiteti Anglo-Shqiptar në Londër gjatë Luftës së Dytë Botërore”, Universiteti i Tiranës, Studime Albanologjike, Tiranë: 2009
-
Dezhgiu Muharrem, “Diaspora Shqiptare në Amerikë në mbështetje të çështjes kombëtare gjatë Luftës së Dytë Botërore”, Studime historike, nr. 3-4, Tiranë: 2009
-
AMPJ: Arkivi i Ministrisë së Punëve të Jashtme të Republikës së Shqipërisë - v. 1939, dos.46, fl. 2(Tel. i Shefqet Vërlacit për Sekretarin e Përgjithshëm të Lidhjes së Kombeve,
-
prill 1929); v. 1939, dos.67, fl. 4 (Letër e Zogut I, mbret i shqiptarëve dërguar Sekretarit të Përgjithshëm të Lidhjes së Kombeve, 13 maj 1939); v. 1944, dos. 17, fl. 15(2);
-
Puto Arben, Pozita Ndërkombëtare e Shqipërisë gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe në Mbarim të saj, Konferenca Kombëtare e Studimeve Shoqërore, Tiranë: 1969
References
Newman Bernard, Danger Spots of Europe, Western Printing Services Ltd, Bristol: 1939
Bashkurti Lisen, Diplomacia Shqiptare, VI, Geer: 2005
Meta Beqir, Tensioni Greko-Shqiptar: 1939-1949, Tiranë: Globus R., 2007
Kaba Hamit, Relacione shqiptaro-amerikane (1939-1943), Studime historike, nr. 3-4, Tiranë: 2009
Konica Faik, Shqipëria: Kopshti shkëmbor i Europës Juglindore, shtëpia botuese “55” Tiranë: 2010
Gjergj P. Titani & Proletar Hasani, Personalitete Ushtarake Shqiptare në Vite, Vëllimi i parë, Toena, Tiranë: 1997
Dezhgiu Muharrem, “Shqipëria në Luftë 1939-1944”, Globus R. Tiranë: 2001
Bisser Petrov, Great Britain and Resistance in Albania: 1943 – 1944, Institute of Balkan Studies, Nr. 2, 2006
Barker Elisabeth, “British Policy in South-East Europe in the Second World War”, London: 1976 DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-349-02196-3
Peace and War United States Foreign Policy, 1931-1941, Government Printing Office, 1943, marrë nga: http://ibiblio.org/hyperwar/Dip/PaW/index.html
Smirnova Nina, Historia e Shqipërisë përgjatë Shekullit XX, shtëpia botuese “ideart”, Tiranë: 2004
Milo Paskal, Politika e Jashtme e Shqipërisë, Vëllimi I, Tiranë: Botimet Toena, 2014
Meta Beqir, “Qëndrimi i Britanisë së Madhe ndaj Shqipërisë në Fillimet e Luftës së Dytë Botërore (1939-1941)”, Studime historike, nr. 1-2, 2005, Tiranë: 2004
Rama Fatmira, Reagimi i Diasporës Shqiptare ndaj Pushtimit Fashist të Shqipërisë, në: Roli i Mërgatës në Shtetformim, Konferencë Shkencore Ndërkombëtare, Prishtinë, 2012
Kaba Hamit, “Shqiptarët gjatë Luftës së Dytë Botërore” (përmbledhje studimesh), Instituti i Historisë, Prishtinë, 2014
AQSH: Arkivi Qendror i Shtetit - F. 1510/1, v. 1943, dos.88, fl.3 – 4, 13-15(2); F. 1510/1 v. 1942 dos.78 fl.1-2, (Letër dërguar Zotit Faik Konica nga kryetari i Komitetit Ballkanik Zoti Edward Boyle, korrik 1942); F. 1510/1 v. 1943 dos.88, fl.3 – 4, 13-15. (Letër e Institutit Mbretëror të Çështjeve Ndërkombëtare, Shërbimi i Shtypit dhe Shërbimeve të Huaja, Oxford drejtuar Howard, M.C, Foreign Office, 26 shkurt 1942. Dokumenti në lidhje me përfshirjen në manualin e Europës Juglindore të studimit “Shqipëria si Problem Ndërkombëtar”);
Bisser Petrov, British policy towards Albania: April 1939 - April 1941, Institute of Balkan Studies, Nr. 1, 2004
Puto Arben, Nëpër analet e diplomacisë Angleze: Politika e Britanisë së Madhe ndaj Shqipërisë gjatë Luftës së Dytë Botërore; Tiranë: Albin, 2001
Bazio Nicolas, Si u tradhëtua dhe u shit Europa e lindjes; Dokumentet e fshehta akuzojnë, shtëpia botuese “55”, Tiranë: 2007
Jacques Edwin, Shqiptarët, historia e popullit shqiptar nga lashtësia deri në ditët tona, Kartë e Pendë: 1995
Frashëri Kristo, “Karta e Atlantikut dhe Shqiptarët”, Studime historike, nr. 1-2, 2005, Tiranë: 2004 DOI: https://doi.org/10.1093/gao/9781884446054.article.T085195
Kaba Hamit, Shqipëria dhe të Mëdhenjtë: nga Lufta e Dytë Botërore në Luftën e Ftohtë, Tiranë: Klean, 2015
Lalaj Ana, “Shqipëria dhe Projektet e (Kon) Federatave Ballkanike (1941-1945)”, Studime historike, nr. 3-4, Tiranë: 2009
Ballvora Shyqyri, Zhvillimet politike në periudhën e Luftës Antifashiste Nacionalçlirimtare, Dituria: 2004
Beretzky Agnes, British Confederation Plans concerning Central and Eastern Europe, 1939-1945, retrieved from: http://www.koed.hu/penta/agnes.pdf
Resis Albert, “Spheres of influence in Soviet Wartime diplomacy”, The Journal of Modern History, Vol. 53, No. 3 (Sep., 1981), Chicago Journals, Northern Illinois University, 2012 DOI: https://doi.org/10.1086/242324
Milo Paskal, Shqiptarët në Luftën e Dytë Botërore, Tiranë: Botimet Toena, 2014
Puto Arben, Shqipëria Politike 1912-1939, Tiranë: Toena, 2009
Pearson Owen, Albania in Occupation and War: from fascism to communism: 1940 – 1945, London; New York: Centre for Albanian Studies; I.B Tauris: 2005
Rama Fatmira, “Komiteti Anglo-Shqiptar në Londër gjatë Luftës së Dytë Botërore”, Universiteti i Tiranës, Studime Albanologjike, Tiranë: 2009
Dezhgiu Muharrem, “Diaspora Shqiptare në Amerikë në mbështetje të çështjes kombëtare gjatë Luftës së Dytë Botërore”, Studime historike, nr. 3-4, Tiranë: 2009
AMPJ: Arkivi i Ministrisë së Punëve të Jashtme të Republikës së Shqipërisë - v. 1939, dos.46, fl. 2(Tel. i Shefqet Vërlacit për Sekretarin e Përgjithshëm të Lidhjes së Kombeve,
prill 1929); v. 1939, dos.67, fl. 4 (Letër e Zogut I, mbret i shqiptarëve dërguar Sekretarit të Përgjithshëm të Lidhjes së Kombeve, 13 maj 1939); v. 1944, dos. 17, fl. 15(2);
Puto Arben, Pozita Ndërkombëtare e Shqipërisë gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe në Mbarim të saj, Konferenca Kombëtare e Studimeve Shoqërore, Tiranë: 1969
Downloads
Botuar
Si të citoni
Numri
Seksioni
English
Albanian
