Problematikat në përshtatjen sjellore dhe emocionale tek adoleshentët e hospitalizuar 11-14 vjeç me sëmundje kronike
Abstrakti
Qëllimi i këtij artikulli është të eksplorojë influencën e hospitalizimit tek adoleshentët me sëmundje kronike, funksionimin sjellor dhe emocional të adoleshentëve të hospitalizuar gjatë përballjes së tyre me sëmundjen. Gjithashtu, ky studim tenton të hulumtojë reagimet që shfaqin adoleshentët me sëmundje kronike në varësi të variablave të tillë si mosha, gjinia, koha e qëndrimit në spital, shkalla e vështirësisë shëndetësore si dhe kujdesi nga të afërmit për të parë ndikimin e sëmundjes kronike që ka nevojë për hosptalizim te këta pacientë. Pjesëmarrës në këtë studim janë subjekte nga mosha (11-14 vjec), subjektet janë pacientë në pediatrinë e Qendrës Spitalore Universitare Tiranë (QSUT). Për studimin u përdor instrumenti: Pyetësori i aftësive dhe vështirësive-versioni 11-14 vjeç, SDQ “The strength and difficulties questionnaire”. Gjithashtu u administrua një pyetësor i hartuar për këtë studim, për identifikimin e të dhënave personale, dhe korrelimi i këtyre variablave me përjetimin e sëmundjes kronike.
Fjalët kyçe:
hospitalizim, sëmundje kronike, sjellje prosociale, probleme emocionale dhe sjellore, hiperaktivitetShkarkimet
References
-
• Mjekët duhet të inkurajojnë adoleshentët për të zhvilluar nivel më të lartë të pavarësisë bazuar në një vlerësim realist dhe objektiv të aftësive dhe vështirësive të tyre.
-
• Mjekët duhet të inkurajojnë prindërit që të arrijnë një ekuilibër mes mbikqyrjes prindërore dhe rritjes së kontrollit të kujdesit nga ana e adoleshentëve.
-
• Shumë e rëndësishme është gjithashtu përfshirja e gjithë bërthamës familjare në këshillim psikologjik me qëllim lehtësimin e përjetimit të sëmundjes kronike.
-
• Përgatitja psikologjike për proçedurat mjekësore (me pjesëmarrjen vullnetare të prindërve) do të zvogëlonte reagimet e papërshtatshme te fëmijët e hospitalizuar
-
• Mjekët dhe profesionistët e shëndetit mendor duhet të pyesin adoleshentët rreth marrëdhënieve të tyre me bashkëmoshatarët dhe t’i këshillojnë ata për të zhvilluar dhe mbajtur miqësi.
-
• Psikologët klinikë dhe psikologët shkollorë duhet të ndihmojnë mësuesit të kuptojnë gjendjen e adoleshentëve dhe të lehtësojnë integrimin në programin shkollor. Gjithashtu, psikologët duhet të ndihmojnë prindërit që të kenë shpresa realiste të rezultateve akademike për fëmijët
-
e tyre adoleshentë të cilët kanë një një gjendje kronike.
-
• Profesionistët e shëndetit mendor si psikologët dhe mjekët duhet të nxisin ndërgjegjësimin në komunitet për sëmundjen kronike.
-
• Barlow, J. H. & Ellard, D. R. (2016). The psychosocial well-being of children with chronic disease, their parents and siblings: an overview of the research evidence base. Child: care, health and development, 32 (1), 19-31.
-
• Blum, R. W. (2015). Chronic illness and disability in adolescence. Journal of Adolescent Health, 13, 364–368.
-
• Bussing, Y., Ph.D. Clinical Child Psychology Program, (2016): Dole Center for Human Development, University of Kansas. St. Jude’s Children’s Research Hospital.
-
• Combs-Orme, R., Tarnowski, K., & Brown, R. T. (2012). Psychological aspects of pediatric disorders. In M. Hersen& R. Ammerman (Eds.), Advanced abnormal child psychology (2nd ed., pp 131–152). Hillsdale,NJ: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
-
• Dantez, S. & Steele, R. (2013). Repression adaptive style in children with chronic illness. Psychosomatic Medicine, 64(), 34-42.
-
• Haffner, S., Routh S. R., Darvin, K., (2022): Repressive Adaptive Style in Children With Chronic Illness: Handbook of pediatric psychology. New York, Plenum.
-
• Hagegerty, M., “Chronic illness in adolescence”. Adolescence. FindArticles.com. 06 July, 2023.
-
• Hoard R. L., Doctor of Philosophy, 2004 Professor Hofferth Sandra Family Studies (2022) Chronic illness and behavior problems in children: Mediating and moderating influences.
-
• Holmes, M., Elgen, I., Gilberg, C., & Lundervold, A. (2019). Emotional and behavioral problems in subgroups of children with chronic illness: Child: Health Care, Health and Development, 35 (4), 527-533.
-
• Krementz, J. (2018). How it feels to fight for your life. Boston: Little, Brown.
-
• Millstein, S. G., & Irwin, I. F. (2010). Adolescent health. In S. S. Feldman & G. R. Elliott (Eds.), At the threshold: The developing adolescent (pp. 431-617). Cambridge: Harvard University Press.
-
• Mokkink LB, van der Lee JH, Grootenhuis MA, Offringa M, Heymans HSA. Defining chronic diseases and health conditions in childhood (0–18 years of age): National consensus in the Neatherlands. Eur J Ped. 2018;167:1441–1447.
-
• Perrin, A., Maclean, T., (2018) The social context of coping with childhood chronic illness: family systems and social support. Em: A. LaGreca; L. Sigel; J. Wallander; C. Walker (Orgs.). Stress and coping in child health (pp. 263-278). N.Y.: Guilford.
-
• Ps. Fernández Gabriela, (2019): Paciente pediatrico Hospitalizado.
-
• Seligman, T. J., Darling, E., Double exposure to acute stress and chronic family stress is associated with immune changes in children with asthma. Psychosom Med. 2015;71:378–384.
-
• Stanton AL, Revenson T, Tennen H., Health psychology: Psychological adjustment to chronic disease. Ann Rev Psych. 2017; 58:565–592.
-
• Stark, L. J., (2010). Adherence to diet in chronic conditions: Promoting the adherence to medical treatment in childhood chronic illness: Concepts, methods and interventions 409-428.
-
• Van Cleave, J., Gortmaker, S. L., Perrin, J. M. Dynamics of obesity and chronic health conditions among children and youth. JAMA. 2010; 303: 623–630.
-
• Williams, P. G., Holmbeck, G. M., & Greenley, R. N. (2013). Adolescent health psychology, Journal of Consulting and Clinical Psychology, 70, 828–842.
References
• Mjekët duhet të inkurajojnë adoleshentët për të zhvilluar nivel më të lartë të pavarësisë bazuar në një vlerësim realist dhe objektiv të aftësive dhe vështirësive të tyre.
• Mjekët duhet të inkurajojnë prindërit që të arrijnë një ekuilibër mes mbikqyrjes prindërore dhe rritjes së kontrollit të kujdesit nga ana e adoleshentëve.
• Shumë e rëndësishme është gjithashtu përfshirja e gjithë bërthamës familjare në këshillim psikologjik me qëllim lehtësimin e përjetimit të sëmundjes kronike.
• Përgatitja psikologjike për proçedurat mjekësore (me pjesëmarrjen vullnetare të prindërve) do të zvogëlonte reagimet e papërshtatshme te fëmijët e hospitalizuar
• Mjekët dhe profesionistët e shëndetit mendor duhet të pyesin adoleshentët rreth marrëdhënieve të tyre me bashkëmoshatarët dhe t’i këshillojnë ata për të zhvilluar dhe mbajtur miqësi.
• Psikologët klinikë dhe psikologët shkollorë duhet të ndihmojnë mësuesit të kuptojnë gjendjen e adoleshentëve dhe të lehtësojnë integrimin në programin shkollor. Gjithashtu, psikologët duhet të ndihmojnë prindërit që të kenë shpresa realiste të rezultateve akademike për fëmijët
e tyre adoleshentë të cilët kanë një një gjendje kronike.
• Profesionistët e shëndetit mendor si psikologët dhe mjekët duhet të nxisin ndërgjegjësimin në komunitet për sëmundjen kronike.
• Barlow, J. H. & Ellard, D. R. (2016). The psychosocial well-being of children with chronic disease, their parents and siblings: an overview of the research evidence base. Child: care, health and development, 32 (1), 19-31.
• Blum, R. W. (2015). Chronic illness and disability in adolescence. Journal of Adolescent Health, 13, 364–368.
• Bussing, Y., Ph.D. Clinical Child Psychology Program, (2016): Dole Center for Human Development, University of Kansas. St. Jude’s Children’s Research Hospital.
• Combs-Orme, R., Tarnowski, K., & Brown, R. T. (2012). Psychological aspects of pediatric disorders. In M. Hersen& R. Ammerman (Eds.), Advanced abnormal child psychology (2nd ed., pp 131–152). Hillsdale,NJ: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Dantez, S. & Steele, R. (2013). Repression adaptive style in children with chronic illness. Psychosomatic Medicine, 64(), 34-42.
• Haffner, S., Routh S. R., Darvin, K., (2022): Repressive Adaptive Style in Children With Chronic Illness: Handbook of pediatric psychology. New York, Plenum.
• Hagegerty, M., “Chronic illness in adolescence”. Adolescence. FindArticles.com. 06 July, 2023.
• Hoard R. L., Doctor of Philosophy, 2004 Professor Hofferth Sandra Family Studies (2022) Chronic illness and behavior problems in children: Mediating and moderating influences.
• Holmes, M., Elgen, I., Gilberg, C., & Lundervold, A. (2019). Emotional and behavioral problems in subgroups of children with chronic illness: Child: Health Care, Health and Development, 35 (4), 527-533.
• Krementz, J. (2018). How it feels to fight for your life. Boston: Little, Brown.
• Millstein, S. G., & Irwin, I. F. (2010). Adolescent health. In S. S. Feldman & G. R. Elliott (Eds.), At the threshold: The developing adolescent (pp. 431-617). Cambridge: Harvard University Press.
• Mokkink LB, van der Lee JH, Grootenhuis MA, Offringa M, Heymans HSA. Defining chronic diseases and health conditions in childhood (0–18 years of age): National consensus in the Neatherlands. Eur J Ped. 2018;167:1441–1447.
• Perrin, A., Maclean, T., (2018) The social context of coping with childhood chronic illness: family systems and social support. Em: A. LaGreca; L. Sigel; J. Wallander; C. Walker (Orgs.). Stress and coping in child health (pp. 263-278). N.Y.: Guilford.
• Ps. Fernández Gabriela, (2019): Paciente pediatrico Hospitalizado.
• Seligman, T. J., Darling, E., Double exposure to acute stress and chronic family stress is associated with immune changes in children with asthma. Psychosom Med. 2015;71:378–384.
• Stanton AL, Revenson T, Tennen H., Health psychology: Psychological adjustment to chronic disease. Ann Rev Psych. 2017; 58:565–592.
• Stark, L. J., (2010). Adherence to diet in chronic conditions: Promoting the adherence to medical treatment in childhood chronic illness: Concepts, methods and interventions 409-428.
• Van Cleave, J., Gortmaker, S. L., Perrin, J. M. Dynamics of obesity and chronic health conditions among children and youth. JAMA. 2010; 303: 623–630.
• Williams, P. G., Holmbeck, G. M., & Greenley, R. N. (2013). Adolescent health psychology, Journal of Consulting and Clinical Psychology, 70, 828–842.
English
Albanian
