Roli i gruas në familje e në shoqëri në Dardaninë romake

Autorët

  • Naser Ferri

DOI:

https://doi.org/10.62609/ks.vi42.3941

Abstrakti

Që nga kohët më të lashta femra kishte vend të posaçëm në shoqërinë ilire. Ky fakt pasqyrohet mbi të gjitha në fushën e organizimit shoqëror meqë në disa vise ilire në veri, posaçërisht tek fisi i liburnëve, ishte prezent matriarkati (gjë të cilën, pos burimeve të shkruara, e dëshmon edhe numri më i madh i monumenteve kushtuar grave sesa burrave), poliandria dhe liria seksuale e grave, por edhe në fushën e besimeve religjioze lidhur me çka gjetjet arkeologjike dëshmojnë se ilirët e veriut nderonin kultet e hyjnive kryesisht të gjinisë femërore, siç ishin: Ansotica, Iutosica, Latra, Sentona, Ica, Iria e disa të tjera.

Shkarkimet

Download data is not yet available.

References

  1. Stipçeviq, Aleksandar, Ilirët (Prishtinë: Rilindja1967), 134; Wilkes, John , The Illyrians (Oxford, UK:Blackwel 2000), 252.

  2. Stipçeviq, Ilirët,154.

  3. Patsch, Karl, Ilirët (Tiranë, Uegen 2004), 54; Ferri, Naser, Živa mitologija-Living Mythology (Zagreb 2015), 190.

  4. Wilkes, The Illyrians, 175-176.

  5. Qazimi, Azem, Fjalor i mitologjisë dhe i demonologjisë shqiptare,të kremte, rite e simbole (Tiranë: Plejad 2008, 170).

  6. Patsch , Ilirët, 11-12; Stipçeviq, Ilirët, 41-43, 132; Wilkes, The Illyrians, 252.

  7. Ferri, Naser, Vjerovanja i štovanje bogova u predkršćanskoj Dardaniji (Cults and Beliefs in Pre-Christian Dardania), Jahrbuch, Zentrum für Balkanforshungen, Akademie der Wissenschaft und Von Bosnien- Herzegowina, band 41, Sarajevo 2012, 36.

  8. Tudor, Dimitru & Vladescu, Cristian, Dardani la Romula Malva, Apulum vol. 10 (Alba Iulia 1972), 183-189.

  9. Vuliić, Nikola, Antički spomenici naše zemlje, Spomenik LXXI, (Beograd: SKA 1931), 103 n. 247; 205-206 n. 542; Petrović, Petar, Naissus-Remesiana-Horreum Margi, IMS vol.IV, (Beograd, 1979), 108 n. 81; 116 n.99; Petrović, Petar, Timacum minus et la valeé du Timok,IMS vol.III/2 (Beogead, 1995), 81 n. 28; 86-87 n. 35; 91 n. 42; 102 n.56; 108- 109 n. 66; 111 n. 69; 112 n.71, 122 n. 89;112 n.71; 122 n.89; Vuliić, Nikola, Antički

  10. spomenici u našoj zemlji, Spomenik XCVIII (Beograd 1941-48), 83 n. 177; 84 n. 179; 85 n. 182; 87 n.185; 115 n. 255; 118 n. 262; 124 n.272; 212 n. 418; 214 n. 421; 216 n. 428; 217 n. 430; 224 n. 441; 227 n. 450; 227 n. 452.

  11. Wilkes, The Illyrians, 252.

  12. Wilkes, The Illyrians, 243-245.

  13. Čremošnik, Irma, Nošnja na rimskim spomenicima, GZM ns. XVIII (Sarajevo 1963), 104.

  14. Čerškov, Emil, Antička bista žene iz Klokota-Busta antike e gruas nga Kllokoti, GMKM-BMK (Prishtinë 195814 Wilkes, The Illyrians, 243.

  15. Čremošnik, Panonska nošnja na rimskim spomenicima, 148.

  16. Wilkes, The Illyrians, 245.

  17. Wilkes, The Illyrians,245-246.), 190.

  18. Arheološko blago Kosova i Metohije, (Beograd-Priština, 1988), 311, 312.

  19. Papazoglu, Fanula, Srednjebalkanska plemena u predrimsko doba (Sarajevo 1969), 173.

  20. Papazoglu, Srednjebalkanska plemena, 176; Krahe, Hans, Lexikon Altillyrischer Personennamen (Heidelberg 1929) 37; Mayer, Anton, Die Schprache der alten Illyrier I(Wien 1957), 112; Alföldy, Geza, Die Personennamen in der römischen provinz Dalmatien (Heidelberg 1969), 185; Mócsy, Andras,, Die Bevölkerung on Pannonien bis zu den Markomannenkriegen (Budapest, 1959), 171.

  21. Mayer, Die Schprache II. 308; Detschew, Dimitru, Die Trakischen Schprachreste (Wien 1957), 452; Pape, Wilhelm & Benseler, Gustav Eduard, Wörterbuch der griechischen Eigennamen (Braunschweig, 1911), 114; Holder, Alfred, Altcelticher Schprachsatz I-III (Leipzig 1894-1916), 1589; Papazoglu, Srednjebalkanska plemena, 179,180.

  22. Mayer, Die Schprache II, 47.

  23. Mirdita, Zef, Antroponimia e Dardanisë në kohën romake (Prishtinë: Rilindja) 1981, 89, 90, 96, 100, 112,120, 126, 130, 132.

  24. Ferri, Naser, Kulti i hyjit Jupiter në rajonin e Mitrovicës, GJAFE n.36/2006 (Prishtinë: IAP), 285.

  25. Papazoglu, Fanula, Iz istorije antičkog Balkana, Odabrane studije, (Beograd, 2007), 87.

  26. Dragojević-Joifovska Borka, Scupi et et la région de Kumanovo, IMS vol.VI (Beograd, 1982), 111 n. 102; 120 n.118; 144 n.158; 145 n.159.

  27. Dragojević-Josifovska,Scupi et la région du Kumanovo, 143 n. 156.

  28. Dragojević-Josifovska, Scupi et la région du Kumanovo, 92 n. 69.

  29. Dragojević-Josifovska, Scupi et la région du Kumanovo, 102 n. 87.

  30. Dragojević-Josifovska, Scupi et la région du Kumanovo, 108 n. 98; 114 n. 107; 120 n.117; 127 n. 129; 180 n. 241.

  31. Dragojević-Josifovska, Scupi et la région du Kumanovo, 1982, 101 n. 84.

  32. Dragojević-Josifovska, Scupi et la région du Kumanovo, 1982, 108 n. 98;130 n. 134.

  33. Petrović, Timacum minus et la valeé du Timok, 115 n. 77.

  34. Dragojević-Josifovska, Scupi et la région du Kumanovo, 53 . 8; 68 n.34; 71-72 n. 38; 77 n. 45; 79 n. 47; 82 n.53; 87 n. 60; 91 n. 67; 94 n. 73; 96 n. 76; 98 n. 78; 99 n. 81; 103 n. 88; 105 n. 91; 107 n. 96; 110 n. 101; 112 n.104; 113 n. 105; 113 n. 106;119 n.115; 174 n. 228; 178 n.236.

  35. Petrović, Petar, Naissus-Remesiana-Horreum Margi, IMS vol. IV (Beograd, 1979), 86 n. 38; 105 n. 75; 105 n. 76; 115 n. 96; 119 n. 105; 127 n. 120.

  36. Petrović, Naissus-Remesiana-Horreum Margi, 127 n.121; Dragojević-Josifovska, Scupi et la région du Kumanovo, 1982, 118 n. 113; 138 n.146; 174 n. 228.

  37. Dragojević-Josifovska, Scupi et la région du Kumanovo, 1982, 53 n. 8; 68 n. 34; 69 n. 35; 71/72 n. 38; 77 n. 45; 79 n. 47; 82 n. 53; 87 n. 60; 91 n. 67; 94 n. 73; 96 n. 76; 98 n. 78; 99 n. 81; 103 n.88; 105 n. 91; 107 n. 96; 110 n. 101; 112 n. 104; 113 n. 105; 113 n.106; 119 n. 115.

  38. Dragojević-Josifovska, Scupi et la région du Kumanovo,1982, 174 n. 228 (patri); 178 n. 236 (patrono); Petrović, Naissus-Remesiana-Horreum Margi, 100 n. 66; 86 n.38.

  39. Ferri, Kulti i hyjit Jupiter në rajonin e Mitrovicës, 255-264.

  40. Petrović, Timacum minus et la valeé du Timok, 129 n. 102.

  41. Bëhet fjalë për një altar të papublikuar të cilin e kishte ngritur një skllave me emrin Lucilla.

  42. Lovenjak, Milan, Neviodunum, ILS 1,( 1999),149.

  43. Imamović, Enver, Antički kultni i votivni spomenici u BiH (Sarajevo, 1977), 70-73, 75.

  44. Marić, Rastislav, Antički kultovi u našoj zemlji (Beograd, 1933), 26.

  45. Patsch, Ilirët, 56.

Downloads

Botuar

2024-02-29

Si të citoni

Ferri, Naser. 2024. “Roli I Gruas Në Familje E Në shoqëri Në Dardaninë Romake”. Kosova, no. 42 (February). Prishtinë, Kosovë:21-31. https://doi.org/10.62609/ks.vi42.3941.

Numri

No. 42 (2017): Kosova

Seksioni

Artikuj
Crossref
Scopus
Google Scholar
Europe PMC