Arsimi dhe kultura shqiptare në Ferizaj( 1918-1941)
Abstrakti
Rrethanat politike në Kosovë ndërmjet dy luftërave ishin të pafavorshme për shqiptarët, ngase Mbretëria SKS-së e sapo formuar, ndiqte një diskurs politik që shkonte në kundërshtim me interesat e popullit shqiptar, i cili më 1913 u copëtua padrejtësisht në Konferencën e Ambasadorëve në Londër, ndërsa më 1918 territoret e shkëputura nga trungu i saj u futën në kuadër të kësaj mbretërie, e cila ndiqte interesat e popujve serb, kroat dhe slloven, në dëm të popujve të tjerë, konkretisht në dëm të atij shqiptar.Shkarkimet
References
-
Limon Rushiti, Lëvizja Kaçake në Kosovë (1918-1928), Prishtinë: “Instituti i Historisë së Kosovës”, 1981, f. 24.
-
Në rrethin e Ferizajt ishin krijuar grupet e kaçakëve, të cilat udhëheqshin nga Ymer Devetaku, Rexhep Berisha, Bislim Tahiri etj.
-
L. Rushiti, Lëvizja..., f. 58.
-
Limon Rushiti, Ndarja territoriale dhe rregullimi administrative i Kosovës 1878- 1941, Prishtinë: “Instituti i Historisë”, 2004, f. 180-181.
-
Shaban Hashani, “PKJ në Ferizaj dhe rrethinë më 1919-1945”, Vjetar, nr. XXIV, Arkivi i Kosovës, Prishtinë, 1988, f. 69-71.
-
L. Rushiti, Ndarja territoriale dhe rregullimi…, f. 192.
-
Shaban Hashani, Ferizaj dhe rrethina 1873-1941 (Vështruar nga pikëpamja
-
historike), Ferizaj: 1998, f. 274.
-
Po aty, f. 275-276.
-
Shaban Hashani, “Bashkimi i rinisë komuniste të Jugosllavisë (BRKJ) në Ferizaj dhe rrethinë 1919-1945”, Kosova, nr. 8, Enti i Historisë së Kosovës - Prishtinë, Prishtinë,1979, f. 202.
-
Historia e Popullit Shqiptar III, Periudha e Pavarësisë 28 Nëntor 1912-7 prill 1939, Akademia e Shkencave e Shqipërisë, Tiranë: “Toena”, 2007, f. 448.
-
Këtë emër Ferizajt ia vendosi pushteti borgjezë serbë më 1914.
-
Ibrahim Hyseni (Goga), Ferizaj 1873-19 (Që nga themelimi e deri në mbarim të Luftës së Dytë Botërore), Ferizaj, 2014, f. 16.
-
Po aty, f. 94.
-
Punishtet më të njohura të zejeve në Ferizaj ishin poçarët, bukëpjekësit, këpucëtarët, bojaxhinjtë, nallbanët-mbathtarët, terzinjtë, kasapët-mishtoret, berberët, zdrukthëtarët, plisaxhinjtë, etj.
-
Qemal Ratkoceri, Ruzhdi Marevci, Shkollat në Komunën e Ferizajt, Monografi, Ferizaj: “Shoqata Regjionale e Veteranëve të Arsimit “Zekeria Rexha”- Ferizaj”, 2007, f. 18.
-
Shaban Hashani, “Rrethanat ekonomike, kulturore dhe arsimore në Ferizaj dhe rrethinë (1918-1945)”, Kosova, nr. 12, Instituti i Historisë së Kosovës, Prishtinë, 1983, f. 274.
-
Po aty, f. 278.
-
Noel Malcolm, Kosova një histori e shkurtër, Prishtinë: “Koha”, 2011, f. 345.
-
Hakif Bajrami, “Qëndrimi i Jugosllavisë Monarkiste ndaj Arsimit dhe Kulturës së Shqiptarëve në Kosovë (1918-1941)”, Kosova, Nr. 12, Instituti i Historisë së Kosovës, Prishtinë, 1983, f. 199.
-
Agjencia Shtetërore e Arkivave të Kosovës (më tej: ASHAK), Koleksioni i Hakif Bajramit, Inventari 145 /LLF/, f. 2.
-
H. Bajrami, “Qëndrimi i Jugosllavisë Monarkiste…”, f. 202.
-
Sh. Hashani, Ferizaj dhe rrethina…, f. 297.
-
I. Hyseni, Ferizaj…., f. 106.
-
Po aty, f. 108.
-
H. Bajrami, “Qëndrimi i Jugosllavisë Monarkiste...”, f. 213.
-
Q. Ratkoceri, R. Marevci, Shkollat..., f. 10.
-
Gani Rekaj, Pellgu dardan i Nerodimes, Ferizaj: “StarGraf”, 2013, f. 73.
-
Oliver Jens Schmitt, Kosova, Histori e shkurtër e një treve qendrore ballkanike, Prishtinë: “Koha”, 2012, f. 159.
-
Haki Kasumi, “Shkollat Fetare Islame në Kosovë ndërmjet dy luftërave botërore”,
-
Gjurmime Albanologjike, ( Seria e shkencave historike ), nr. XII – 1982, Instituti Albanologjik i Prishtinës, Prishtinë, 1983, f. 163.
-
Rrahim Hetemi, Januz Mustafi, Historiku i Xhamive të Ferizajt me rrethinë ( imamët dhe roli i tyre), Ferizaj: “DinoGraf”, 1434 - 2013, f. 36.
-
Po aty, f. 22-23.
-
Numri i medreseve në Kosovë ishte dhjetë. Për më tepër rreth medreseve shih: Rr. Hetemi, J. Mustafi, vep.cit.
-
Haki Kasumi, “Shkollat Fetare Islame në Kosovë ndërmjet dy luftërave botërore”, Gjurmime Albanologjike, ( Seria e shkencave historike), nr. XII – 1982, InstitutiAlbanologjik i Prishtinës, Prishtinë, 1983, f. 164-165.
-
Sh. Hashani, Ferizaji dh rrethina…, f. 300.
-
Historia e Popullit Shqiptar III…, f. 490.
-
ASHAK, Koleksioni i H. Bajramit, Situata e pakicave…, f. 12.
-
Sh. Hashani, “Rrethanat ekonomike…”, f. 282.
-
Po aty.
-
Lush Culaj, “Nën sundimin e Serbisë dhe të Jugosllavisë (1912-1941)”, Kosova, Vështrim monografik, Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës, Prishtinë, 2011, f. 371.
-
Sulltane Kojçini-Ukaj, “Rrethanat kulturo-arsimore në Kosovë 1937-1945”, Kosova, nr. 16, Instituti i Historisë së Kosovës, Prishtinë, 1987, f. 160.
-
Sh. Hashani, “Rrethanat ekonomike…”, f. 283.
-
Sh. Hashani, Ferizaj dhe rrethina…, f. 301.
-
Po aty, f. 302.
-
Haki Kasumi, “Bashkësia Fetare Islame në Kosovë më 1918-1929”, Vjetar, nr. XII XIII, Arkivi i Kosovës, Prishtinë, 1981, f. 255.
-
Haki Kasumi, “Bashkësia Fetare Islame në Kosovë (1929-1941)”, Vjetar, nr. XVIXVII, Arkivi i Kosovës, Prishtinë, 1983, f. 100.
-
I. Hyseni, Ferizaj..., f. 197.
-
Po aty, f. 200.
References
Limon Rushiti, Lëvizja Kaçake në Kosovë (1918-1928), Prishtinë: “Instituti i Historisë së Kosovës”, 1981, f. 24.
Në rrethin e Ferizajt ishin krijuar grupet e kaçakëve, të cilat udhëheqshin nga Ymer Devetaku, Rexhep Berisha, Bislim Tahiri etj.
L. Rushiti, Lëvizja..., f. 58.
Limon Rushiti, Ndarja territoriale dhe rregullimi administrative i Kosovës 1878- 1941, Prishtinë: “Instituti i Historisë”, 2004, f. 180-181.
Shaban Hashani, “PKJ në Ferizaj dhe rrethinë më 1919-1945”, Vjetar, nr. XXIV, Arkivi i Kosovës, Prishtinë, 1988, f. 69-71.
L. Rushiti, Ndarja territoriale dhe rregullimi…, f. 192.
Shaban Hashani, Ferizaj dhe rrethina 1873-1941 (Vështruar nga pikëpamja
historike), Ferizaj: 1998, f. 274.
Po aty, f. 275-276.
Shaban Hashani, “Bashkimi i rinisë komuniste të Jugosllavisë (BRKJ) në Ferizaj dhe rrethinë 1919-1945”, Kosova, nr. 8, Enti i Historisë së Kosovës - Prishtinë, Prishtinë,1979, f. 202.
Historia e Popullit Shqiptar III, Periudha e Pavarësisë 28 Nëntor 1912-7 prill 1939, Akademia e Shkencave e Shqipërisë, Tiranë: “Toena”, 2007, f. 448.
Këtë emër Ferizajt ia vendosi pushteti borgjezë serbë më 1914.
Ibrahim Hyseni (Goga), Ferizaj 1873-19 (Që nga themelimi e deri në mbarim të Luftës së Dytë Botërore), Ferizaj, 2014, f. 16.
Po aty, f. 94.
Punishtet më të njohura të zejeve në Ferizaj ishin poçarët, bukëpjekësit, këpucëtarët, bojaxhinjtë, nallbanët-mbathtarët, terzinjtë, kasapët-mishtoret, berberët, zdrukthëtarët, plisaxhinjtë, etj.
Qemal Ratkoceri, Ruzhdi Marevci, Shkollat në Komunën e Ferizajt, Monografi, Ferizaj: “Shoqata Regjionale e Veteranëve të Arsimit “Zekeria Rexha”- Ferizaj”, 2007, f. 18.
Shaban Hashani, “Rrethanat ekonomike, kulturore dhe arsimore në Ferizaj dhe rrethinë (1918-1945)”, Kosova, nr. 12, Instituti i Historisë së Kosovës, Prishtinë, 1983, f. 274.
Po aty, f. 278.
Noel Malcolm, Kosova një histori e shkurtër, Prishtinë: “Koha”, 2011, f. 345.
Hakif Bajrami, “Qëndrimi i Jugosllavisë Monarkiste ndaj Arsimit dhe Kulturës së Shqiptarëve në Kosovë (1918-1941)”, Kosova, Nr. 12, Instituti i Historisë së Kosovës, Prishtinë, 1983, f. 199.
Agjencia Shtetërore e Arkivave të Kosovës (më tej: ASHAK), Koleksioni i Hakif Bajramit, Inventari 145 /LLF/, f. 2.
H. Bajrami, “Qëndrimi i Jugosllavisë Monarkiste…”, f. 202.
Sh. Hashani, Ferizaj dhe rrethina…, f. 297.
I. Hyseni, Ferizaj…., f. 106.
Po aty, f. 108.
H. Bajrami, “Qëndrimi i Jugosllavisë Monarkiste...”, f. 213.
Q. Ratkoceri, R. Marevci, Shkollat..., f. 10.
Gani Rekaj, Pellgu dardan i Nerodimes, Ferizaj: “StarGraf”, 2013, f. 73.
Oliver Jens Schmitt, Kosova, Histori e shkurtër e një treve qendrore ballkanike, Prishtinë: “Koha”, 2012, f. 159.
Haki Kasumi, “Shkollat Fetare Islame në Kosovë ndërmjet dy luftërave botërore”,
Gjurmime Albanologjike, ( Seria e shkencave historike ), nr. XII – 1982, Instituti Albanologjik i Prishtinës, Prishtinë, 1983, f. 163.
Rrahim Hetemi, Januz Mustafi, Historiku i Xhamive të Ferizajt me rrethinë ( imamët dhe roli i tyre), Ferizaj: “DinoGraf”, 1434 - 2013, f. 36.
Po aty, f. 22-23.
Numri i medreseve në Kosovë ishte dhjetë. Për më tepër rreth medreseve shih: Rr. Hetemi, J. Mustafi, vep.cit.
Haki Kasumi, “Shkollat Fetare Islame në Kosovë ndërmjet dy luftërave botërore”, Gjurmime Albanologjike, ( Seria e shkencave historike), nr. XII – 1982, InstitutiAlbanologjik i Prishtinës, Prishtinë, 1983, f. 164-165.
Sh. Hashani, Ferizaji dh rrethina…, f. 300.
Historia e Popullit Shqiptar III…, f. 490.
ASHAK, Koleksioni i H. Bajramit, Situata e pakicave…, f. 12.
Sh. Hashani, “Rrethanat ekonomike…”, f. 282.
Po aty.
Lush Culaj, “Nën sundimin e Serbisë dhe të Jugosllavisë (1912-1941)”, Kosova, Vështrim monografik, Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës, Prishtinë, 2011, f. 371.
Sulltane Kojçini-Ukaj, “Rrethanat kulturo-arsimore në Kosovë 1937-1945”, Kosova, nr. 16, Instituti i Historisë së Kosovës, Prishtinë, 1987, f. 160.
Sh. Hashani, “Rrethanat ekonomike…”, f. 283.
Sh. Hashani, Ferizaj dhe rrethina…, f. 301.
Po aty, f. 302.
Haki Kasumi, “Bashkësia Fetare Islame në Kosovë më 1918-1929”, Vjetar, nr. XII XIII, Arkivi i Kosovës, Prishtinë, 1981, f. 255.
Haki Kasumi, “Bashkësia Fetare Islame në Kosovë (1929-1941)”, Vjetar, nr. XVIXVII, Arkivi i Kosovës, Prishtinë, 1983, f. 100.
I. Hyseni, Ferizaj..., f. 197.
Po aty, f. 200.