Çështja e caktimit të kufijve Shqiptaro-Jugosllavë në vitet 1921-1922

Autorët

  • Sali Kadria

Abstrakti

Rreziku që i vinte Shqipërisë nga shtetet fqinje në lidhje me kufijtë e saj u shfaq që më 9 nëntor 1921. Përfaqësuesi britanik në Konferencën e Ambasadorëve deklaroi se dëshironte t’u tërhiqte vëmendjen përfaqësuesve të fuqive të tjera se vendimi që po nënshkruanin, konfirmonte në përgjithësi vijën kufitare të Shqipërisë të caktuar në vitin 1913, megjithatë ky vendim i bënte kësaj vije korrigjime lokale, disa prej të cilave kishin një shtrirje shumë të rëndësishme.

Shkarkimet

Download data is not yet available.

References

  1. The British National Archives, (më tej: TNA), Foreign Office (më tej: FO) 371/ 5730, Deklarata e bërë nga lordi Hardinge i Penshurst, para nënshkrimit të tekstit të vendimit të 9 nëntorit 1921.

  2. TNA, FO 371/ 7331, A. Young për markezin Curzon të Kedleston, Beograd, 30 janar 1922; Miranda Vickers, Shqiptarët. Një histori moderne, përkthyer nga Xhevdet Shehu, Tiranë: “Bota Shqiptare”, 2008, f. 161.

  3. TNA, FO 371/ 5735, Konferenca e Ambasadorëve për Mid’hat Frashërin, përfaqësuesin e Shqipërisë dhe për të ngarkuarin me Punë të Mbretërisë Serbo-Kroato-Sllovene, Paris, 18 nëntor 1921.

  4. Po aty, FO 371/ 5734, Notë e Mid’hat Frashërit për Jules Cambon, kryetarin e Konferencës së Ambasadorëve në Paris, datë 21 nëntor 1921.

  5. Po aty, FO 371/ 5735, Tel. i Lord Hardinge për markezin Curzon të Kedleston, Paris, 29 nëntor 1921.

  6. Po aty, FO 371/ 5734, Tel. i Legatës britanike në Paris për F. O., Paris, 23 nëntor 1921; Po aty, FO 371/ 5735, Lord Hardinge për markezin Curzon të Kedleston, Paris, 7 dhjetor 1921.

  7. Po aty, FO 371/ 5735, Lord Hardinge për Foreign Office, Paris, 10 dhjetor 1921.

  8. Po aty, FO 371/ 5736, Tel. i Heathcote-Smith për Foreign Office, Durrës, 13 dhjetor 1921.

  9. Po aty, FO 371/ 5736, Tel. i Sir A. Young për Foreign Office, Beograd, 27 dhjetor 1921; Po aty, FO 371/ 7326, Ekstrakt i gazetës serbe “Epoka”, bashkëlidhur relacionit të sir A. Young për Foreign Office, Beograd, 27 dhjetor 1921.

  10. Po aty, FO 371/ 7326, Letër e Jules Cambon për sir E. Drummond, Sekretar i Përgjithshëm i Lidhjes së Kombeve, Paris, 7 janar 1922.

  11. Po aty, FO 371/ 5736, Lord Hardinge për Foreign Office, Paris, 28 dhjetor 1921.

  12. Po aty, FO 371/ 7326, Telegram i Ambasadës britanike për Foreign Office, Paris, 18 janar 1922.

  13. Po aty, FO 371/ 7326, H. C. A. Eyres për markezin Curzon të Kedleston, Durrës, 14 shkurt 1922.

  14. Paskal Milo, Shqipëria dhe Jugosllavia 1918-1927, Tiranë: “Shtëpia botuese Enciklopedike”, 1992, f. 209.

  15. Historia e popullit shqiptar, vëllimi III, botim i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, Tiranë: “Toena”, 2007, f. 206, Kastriot Dervishi, Historia e shtetit shqiptar 1912-2005, Tiranë: “55”, 2006, f. 180.

  16. TNA, FO 371/ 7331, H. C. A. Eyres për markezin Curzon të Kedleston, Durrës, 15 qershor 1922.

  17. Arkivi Qendror i Shtetit (më tej: AQSH), Fondi 151 (më tej: F), Viti 1922 (më tej: V.), Dosja 43 (më tej: D), fl. 1, Letër e Ali Riza Kolonjës delegatit shqiptar në Komisionin Ndërkombëtar të Caktimit të Kufijve të Shqipërisë, drejtuar Ministrisë së Punëve të Jashtme të Shqipërisë, Korçë, 26 shkurt 1922.

  18. TNA, FO 371/ 7330, Raport i Kol. Liet. britanik J. Giles për ngjarjet në Komisionin e Caktimit të Kufijve nga data 1 deri më 31 maj 1922, Shkodër, 31 maj 1922.

  19. P. Milo, Shqipëria dhe Jugosllavia...., f. 211.

  20. “Jugosllavt nuk kan të ngim - Malcija e Madhe në rrezik. Nierzt e shtetit t’onë a do t’a dijnë ket punë?”, në Ora e Maleve, nr. i veçantë, Shkodër, 9 shtator 1923, f. 1-2.

  21. Affaire du Monastére de Saint-Naoum: (Frontiére Albanaise). Publications de la Cour Permanente de Justice Internationale. Serie B. Actes et documents relatifs aux arrêts et aux avis consultativs de la Cour. 15 juin – 4 septembre 1924, Documents relativs à l’avis consultative. Société D’ éditions A. W. Sijthoff - Leyde, no. 9, 1924, pp. 115-116, 117.

  22. Amadeo Giannini, L’Albania dall’ indipendenza all’unione con l’Italia 1913-1939, Milano: Istituto per gli studi di politica internazionale, 1940, p. 155.

  23. P. Milo, Shqipëria dhe Jugosllavia…, f. 212.

  24. Shën Naumi dhe diplomacia e kohës, trajtesë dhe dokumente të përgatitura nga prof. dr. Kaliopi Naska, Tiranë: “Kristalina-KH”, 2012,dok. nr. 4, f. 43-44, Letër [mungon emri i dërgues-it/ve], drejtuar kryetarit të Parlamentit të shtetit shqiptar, Pogradec, 14 tetor 1920. 25 TNA, FO 371/ 7331, A. Young për markezin Curzon të Kedleston, Beograd, 30 janar 1922.

  25. AQSH, F. 151, V. 1922, D. 43, fl. 9-10, Shkresë e Ali Kolonjës, delegat shqiptar në Komisionin Ndërkombëtar të Caktimit të Kufijve të Shqipërisë, drejtuar Ministrisë së Punëve të Jashtme në Tiranë, Strugë, 2 shtator 1922.

  26. TNA, FO 371/ 7327, Ambasadori britanik, Lord Hardinge, për Foreign Office, Paris, 31 gusht 1922.

  27. Po aty, FO 371/ 7328, Raport për Shqipërinë i Komisionit Hetimor të Lidhjes së Kombeve, Gjenevë, 26 janar 1922; Po aty, FO 371/ 7329, Raport i përgjithshëm për Shqipërinë i Komisionit Hetimor të Lidhjes së Kombeve paraqitur para Këshillit të Lidhjes së Kombeve, datë 24 prill 1922.

  28. Mehdi Frashëri, Kujtime 1912-1933, Tiranë: Omsca”, 2005, f. 173; Monika Shoshori Stafa, Çështja e Shën Naumit, studim historiografik - dokumentues, Tiranë: “Albas”, 2008, f. 50-52.

  29. TNA, FO 371/ 7327, Telegram i Foreign Office për H. C. A. Eyres në Durrës [që t’i transmetohej J. Giles], F. O., 18 gusht 1922.

  30. Po aty, FO 371/ 7327, Telegram i Bentinck për Foreign Office, Athinë, 17 gusht 1922.

  31. Po aty, FO 371/ 7327, Legata serbe për Foreign Office, Londër, 12 gusht 1922.

  32. Po aty, FO 371/ 7327, Aide-Memoire e Legatës serbe në Londër për Foreign Office, Londër, 29 gusht 1922.

  33. Po aty, FO 371/ 7327, Shënim i Harold Nicolson në protokollin e Foreign Office, datë 18 gusht 1922; Po aty, FO 371/ 7330, Miles W. Lampson në emër të sekretarit të Shtetit për lord Hardinge në Paris, F. O., 22 shtator 1922.

  34. Österreich-Ungarns Aussenpolitik: von der Bosnischen Krise 1908 bis zum Kriegsausbruch 1914. (Teil 2: Diplomatische Aktenstücke, 27. Februar 1909 bis 31. August 1910) Veröffentlichungen der Kommission für neuere Geschichte Österreichs; Band 20, Wien, Leipzig: Österreichischer Bundesverlag, (1930), dok. no. 8353, pp. 120- 121.

  35. TNA, FO 371/ 7330, Raport përshkrues i komisionerit britanik, Kol. Liet. J. Giles, në Komisionin e Caktimit të Kufijve për ngjarjet e ndodhura nga data 22 korrik deri më 9 shtator 1922, Kampi pranë Strugës, Maqedoni, 9 shtator 1922.

  36. Shën Naumi dhe diplomacia e kohës..., dok. nr. 12, f. 61, Ambasada britanike në Paris, i drejtohet Konferencës së Ambasadorëve, Paris, 27 shtator 1922.

  37. TNA,FO 371/ 7327, Shënim i Harold Nicolson në protokollin e Foreign Office, datë 18 gusht 1922; Po aty, FO 371/ 7330, Miles W. Lampson në emër të sekretarit të Shtetit për lord Hardinge të Penshurst në Paris, F. O., 22 shtator 1922.

  38. Po aty, FO 371/ 7330, Raport përshkrues i komisionerit britanik, Kol. Liet. J. Giles, në Komisionin e Caktimit të Kufijve për ngjarjet e ndodhura nga data 11 tetor deri më 2 nëntor 1922, Prizren, 2 nëntor 1922.

  39. Shën Naumi dhe diplomacia e kohës..., dok. nr. 13, f. 63-64, Shënim i Watson, Bellot, Massolini, delegatë të Komitetit Teknik Gjeografik, për Konferencën e Ambasadorëve, Paris, 6 tetor 1922.

  40. Po aty, dok. nr. 17, f. 70-71, Mehmet Konica, ministër Fuqiplotë në Legatën shqiptare në Londër, i drejtohet Pandeli Evangjelit, ministër i Punëve të Jashtme të Shqipërisë, Londër, 19 tetor 1922.

  41. Tajar Zavalani, Histori e Shqipnisë, Tiranë: “Phoenix & Shtëpia e Librit”, 1998, f. 269.

  42. Shën Naumi dhe diplomacia e kohës..., dok. nr. 20, f. 74-75, Bajram Fevzi, delegati shqiptar në Komisionin Ndërkombëtar të Caktimit të Kufijve të Shqipërisë, drejtuar Ministrisë së Punëve të Jashtme në Tiranë, Prizren, 25 tetor 1922.

  43. Po aty, dok. nr. 22, f. 76-77, Mendim i komisarit britanik Lt. Col. J. Giles, “Mbi dhënien e manastirit të Shën Naumit”, drejtuar Konferencës së Ambasadorëve në Paris, Prizren, 27 tetor 1922.

  44. Po aty, dok. nr. 24, f. 86-88, Mendimi i komisarit italian mbi dhënien e manastirit të Shën Naumit, drejtuar Konferencës së Ambasadorëve në Paris, Prizren, 28 tetor 1922.

  45. Po aty, dok. nr. 25, f. 91-92, Mendimi i komisarit francez mbi dhënien e manastirit të Shën Naumit, drejtuar Konferencës së Ambasadorëve në Paris, Prizren, 28 tetor 1922.

  46. Po aty, dok. nr. 23, f. 78-79, Mendimi i delegatit jugosllav kolonel M. Jovanoviq, mbi dhënien e manastirit të Shën Naumit, drejtuar Konferencës së Ambasadorëve në Paris, Prizren, 28 tetor 1922.

  47. Po aty, dok. nr. 28, f. 95, Bajram Fevzi, delegati shqiptar në Komisionin Ndërkombëtar të Caktimit të Kufijve të Shqipërisë, drejtuar Ministrisë së Punëve të Jashtme në Tiranë, Prizren, 4 nëntor 1922.

  48. Po aty, dok. nr. 30, f. 98-101, Delegacioni shqiptar në Komisionin Ndërkombëtar të Caktimit të Kufijve të Shqipërisë, drejtuar Konferencës së Ambasadorëve në Paris, Prizren, 4 nëntor 1922.

  49. AQSH, F. 151, V. 1922, D. 43, fl. 38, Shkresë e ministrit të Punëve të Jashtme, drejtuar Xhemil Dinos, sekretar i parë në Legatën shqiptare në Paris, Tiranë, 13 nëntor 1922.

  50. Shën Naumi dhe diplomacia e kohës..., dok. nr. 37, f. 115-116, Mehmet Konica, ministër Fuqiplotë në Legatën shqiptare në Londër, drejtuar Pandeli Evangjelit, ministër i Punëve të Jashtme në Tiranë, Londër, 24 nëntor 1922.

  51. Po aty, dok. nr. 38, f. 117, Letër e Xhemil Dinos, ministër Fuqiplotë i Shqipërisë në Paris, drejtuar Raymond Poincares, president i Konferencës së Ambasadorëve në Paris, Paris, 25 nëntor 1922.

  52. TNA, FO 371/ 7331, Raport përshkrues i komisionerit britanik Kol. Liet. J. Giles për ngjarjet e Komisionit të Caktimit të Kufijve nga data 3 nëntor deri më 11 dhjetor 1922, Beograd, datë 12 dhjetor 1922.

  53. Po aty, FO 371/ 7328, Telegram i lord Hardinge për Foreign Office, Paris, 6 nëntor 1922.

  54. Po aty,FO 371/ 7328, Telegram i lord Hardinge për Foreign Office, Paris, 27 nëntor 1922.

  55. Po aty, FO 371/ 7331, Raport përshkrues i komisionerit britanik, Kol. Liet. J. Giles, për ngjarjet e Komisionit të Caktimit të Kufijve, nga data 3 nëntor deri më 11 dhjetor 1922, Beograd, 12 dhjetor 1922.

  56. A. Puto, Historia diplomatike e çështjes shqiptare…, f. 337.

  57. Shën Naumi dhe diplomacia e kohës..., dok. nr. 47, f. 127, Njoftim i Raymond Poincaré, president i Konferencës së Ambasadorëve në Paris, drejtuar kryetarit të delegacionit shqiptar në Konferencën e Ambasadorëve, Paris, 25 dhjetor 1922.

Downloads

Botuar

2024-03-13

Si të citoni

Kadria , Sali. 2024. “Çështja E Caktimit Të Kufijve Shqiptaro-Jugosllavë Në Vitet 1921-1922”. Kosova, no. 44 (March). Prishtinë, Kosovë:105-22. https://albanica.al/revista_kosova/article/view/4138.

Numri

No. 44 (2019): Kosova

Seksioni

Artikuj