Alfabeti i Pashko Vases

Tomor Osmani

doi:10.62006/sf.vi4.2842

Autorët

Tomor Osmani

DOI:

https://doi.org/10.62006/sf.vi4.2842

Abstrakti

Në këtë kumtesë jemi përpjekur. që krahas përshkrimit të alfabetit të Pashko Vasës, të vëmë në dukje edhe rolin që ka luajtur ky në rrugën e kriiimit të alfabetit të shqipes së sotme. Disa çështje që trajtojmë. ndoshta duan një argumentim më të hollë- sishëm. poi· në caqet e nië kumtese. s’mund të bëhet një gjë e tillë. Alfabetin e Pashko Vasës e kemi nxjerrë nga vepra: «L’alphabet latin appliqué a la langue albanaise» (Alfabeti latin i përshtatur për gjuhën shqipe) e vitit 1878 dhe nga vepra --Grammaire albanaise» (Gramatika shqine) e vitit 1887 1. Pashko Vasa jetoi dhe punoi në shek. XIX. kur patriotët shqiptarë filluan të omanizoheshin. kur ashpërsohet gjithnjë e më shumë lufta në mes të popullit shaiptar dhe forca ve pushtuese. si pasojë e rritjes së for- cave të rei a ekonomiko-shoqërore. Deri në fund të shek. XIX populli shqiptar nuk kishte një alfabet të përbashkët. Armiotë e iashtëm dhe të brendshëm këtë e nuhatnin edhe për të realizuar sa më mirë qëllimet e tyre ekspansioniste. kërkonin që në bazën e alfabetit të ardhshëm të shqipes të ishte ai grek ose turko-arab. Kurse të tjerë luftonin për alfabetin latin1 2 3. Caktimi i një alfabeti të vetëm për të gjithë shqiptarët shtrohej si një nevojë e dorës së narë. Për t’i dhënë fund kësaj çështjeie. u bënë përpiekje që në dhjetëvje- çarin e dvtë të gjysmës së dvtë të shek. XIX më 18643 dhe më vonë më 1877. Vetëm dy viet më vonë. më 1879. patriotët Jani Vreto. Pashko Vasa. Sami Frashëri. Hoxha Tahsini e të tierë. në një mbledhje të tyre. shtruan çështjen e zgjidhjes së alfabetit të përbashkët të gjuhës shqipe.

Shkarkimet

Download data is not yet available.

Metrics

Metrics Loading ...

References

P. Vasa, L ’alphabet latin appliqué a la langue albanaise, Constantinople, imprim e rie du co u rrie r dO r ie n t 1878 (Alfabeti latin i përshtatur për gjuhën shqipe): P. Vasa. Grammaire albanaise, a l'usage de c eu x qui désirent apprendre v e tte
langue sans l’aide d ’un maitre. London 1887. (Gramatikë e shqipes për ata që dëshirojnë të mësojnë këtë gjuhë pa ndihmën e një mësuesi).
Alfabetare e gjuhësë shqip. Konstandinopoië. 1879: «Historia e Shqipërisë». vëll. II. botim i USHT. f. 27-28. -Historia e letërsisë shqipe». vëll. II.
J. Vreto. Mendime mbi shkrimin e gjuhës shqipe (dorëshkrim greqisht që ndodhet në AQSH. të RPSH). Në f. 103 shkruhet: «Pra. nevojën e përdorimit të një alfabe ti të vetëm e të përbashkët i cili të ketë aq shkronja të thjeshta njëformëshe sa zëra të thjeshtë e të ndarë ka gjuha jonë shqipe. e ndjenë në vitin 1867 njerëz të shquar të kombit tonë .. . » . Në mes të tjerëve përmenden I. Qemali, P. Vasa. K. Kristoforidhi. H. Tahsini e tjerë. Pra J. Vretoja shënon si datë 1867 dhe jo 1864; -Historia e letërsisë shqipe», II, 17 jep vitin 1864.
«Kalendari kombiar», f. 30, 1905. Këtu botohen 4 propozimet e paraqitura në mbledhjen e Shoqërisë së Stambollit për çështjen e alfabetit. Alfabeta re e gluhësë shqip. Samiu shpjegon arësyet pse u kundërshtuan alfabetet e tjera . Shih: Gj. Qiriazi, Raport i Kongresit shqiptar, mbajtur në Manastir më 1-14 nëntor 1908. (Manastir — 1909).
J. Vreto, vep. e cit., f. 125.
Alfabetare e gluhësë shqip, f. 26-34.
«Historia e Shqipërisë», vëll. II, f. 152. Aty thuhet: Komisîoni, pas një disku- timi parimor, nuk aprovoi projektin e J. Vretos, që mbështetej kryesisht në alfabetin grek as edhe projektin e një alfabeti origjinal të Hoxha Tahsinit si dhe alfabetin latin të përshtatur për gjuhën shqipe nga Pashko Vasa, të dy këto të bo- tuara ndër kohë nga autorët e tyre.
Shih J. Vreto, vep. e cit., f. 126.
Shih: «Albania«·, nr. 1, mars 1897.
«Albania··, viti 1904. nr. 12, f. 222. Në artikullin Problemi i shkrimit të gjuhës shqipe i vënë në vent të vérteté të tij, shkruhet: «Ja pra edhe ne po i heqim që nga numri i afërm ndryshimet e vogla qi na ndajnë nga «Bashkimi». Shënojmë se ashtu siç dihet Alfabeti i Albanisë deri në këto kohë ka ndryshuar disa herë.
J. Vreto vep. e cit.
«Historia e letërsisë shqipe», vëll. II, Botim i USHT, Tiranë 1960, f. 268-679; Dh. Shuteriqi, Vaso Pasha në Historinë e letërsisë shqipe, botim i Ministrisë së Arësimit dhe të Kulturës, 1965 dhe 1968; Kolë Kamsi, në «Leka» nr. 8-12, 1937; Justin Rrota. Shkrimtarët shqiptarë, vëll. II. f. 15-20. Tiranë 1942.
J. Kastrati. Figura të ndritura të Rilindjes Kombëtare, Shkodër, 1963, f. 106.
J. Rrota. Për historin e alfabetit shqyp, Shkodër, 1936, f. 82.
I. Zamputi, Kontribut për historikun e alfabetit shqyp, në «Buletin për shkencat shoqërore», nr. 1, viti 1957, f. 196. Autori shkruan: «Na pra kemi shikue alfabetet e De Radës 1867 dhe 1883, të Z. Jubanit 1871, të Stambollit, të Shqipë- risë 1897. të Bashkimit, të Agimit, të Flamurit të Shqipërisë 1904 dhe të Besës 1904.
Dh. S. Shuteriqi, Mbi jetën dhe krijimtarinë e Z. Serembes, në «Buletin i USHT, seria shkencat shoqërore», nr. 4, 1961, f. 73.
«Historia e letërsisë shqipe», vëll. II, botim USHT, Tiranë, 1960, f. 42.
Gj. Qiriazi, vep . e cit., f. 23.
Gj. Qiriazi, vep . e cit., f. 23.

References

P. Vasa, L ’alphabet latin appliqué a la langue albanaise, Constantinople, imprim e rie du co u rrie r dO r ie n t 1878 (Alfabeti latin i përshtatur për gjuhën shqipe): P. Vasa. Grammaire albanaise, a l'usage de c eu x qui désirent apprendre v e tte

langue sans l’aide d ’un maitre. London 1887. (Gramatikë e shqipes për ata që dëshirojnë të mësojnë këtë gjuhë pa ndihmën e një mësuesi).

Alfabetare e gjuhësë shqip. Konstandinopoië. 1879: «Historia e Shqipërisë». vëll. II. botim i USHT. f. 27-28. -Historia e letërsisë shqipe». vëll. II.

J. Vreto. Mendime mbi shkrimin e gjuhës shqipe (dorëshkrim greqisht që ndodhet në AQSH. të RPSH). Në f. 103 shkruhet: «Pra. nevojën e përdorimit të një alfabe ti të vetëm e të përbashkët i cili të ketë aq shkronja të thjeshta njëformëshe sa zëra të thjeshtë e të ndarë ka gjuha jonë shqipe. e ndjenë në vitin 1867 njerëz të shquar të kombit tonë .. . » . Në mes të tjerëve përmenden I. Qemali, P. Vasa. K. Kristoforidhi. H. Tahsini e tjerë. Pra J. Vretoja shënon si datë 1867 dhe jo 1864; -Historia e letërsisë shqipe», II, 17 jep vitin 1864.

«Kalendari kombiar», f. 30, 1905. Këtu botohen 4 propozimet e paraqitura në mbledhjen e Shoqërisë së Stambollit për çështjen e alfabetit. Alfabeta re e gluhësë shqip. Samiu shpjegon arësyet pse u kundërshtuan alfabetet e tjera . Shih: Gj. Qiriazi, Raport i Kongresit shqiptar, mbajtur në Manastir më 1-14 nëntor 1908. (Manastir — 1909).

J. Vreto, vep. e cit., f. 125.

Alfabetare e gluhësë shqip, f. 26-34.

«Historia e Shqipërisë», vëll. II, f. 152. Aty thuhet: Komisîoni, pas një disku- timi parimor, nuk aprovoi projektin e J. Vretos, që mbështetej kryesisht në alfabetin grek as edhe projektin e një alfabeti origjinal të Hoxha Tahsinit si dhe alfabetin latin të përshtatur për gjuhën shqipe nga Pashko Vasa, të dy këto të bo- tuara ndër kohë nga autorët e tyre.

Shih J. Vreto, vep. e cit., f. 126.

Shih: «Albania«·, nr. 1, mars 1897.

«Albania··, viti 1904. nr. 12, f. 222. Në artikullin Problemi i shkrimit të gjuhës shqipe i vënë në vent të vérteté të tij, shkruhet: «Ja pra edhe ne po i heqim që nga numri i afërm ndryshimet e vogla qi na ndajnë nga «Bashkimi». Shënojmë se ashtu siç dihet Alfabeti i Albanisë deri në këto kohë ka ndryshuar disa herë.

J. Vreto vep. e cit.

«Historia e letërsisë shqipe», vëll. II, Botim i USHT, Tiranë 1960, f. 268-679; Dh. Shuteriqi, Vaso Pasha në Historinë e letërsisë shqipe, botim i Ministrisë së Arësimit dhe të Kulturës, 1965 dhe 1968; Kolë Kamsi, në «Leka» nr. 8-12, 1937; Justin Rrota. Shkrimtarët shqiptarë, vëll. II. f. 15-20. Tiranë 1942.

J. Kastrati. Figura të ndritura të Rilindjes Kombëtare, Shkodër, 1963, f. 106.

J. Rrota. Për historin e alfabetit shqyp, Shkodër, 1936, f. 82.

I. Zamputi, Kontribut për historikun e alfabetit shqyp, në «Buletin për shkencat shoqërore», nr. 1, viti 1957, f. 196. Autori shkruan: «Na pra kemi shikue alfabetet e De Radës 1867 dhe 1883, të Z. Jubanit 1871, të Stambollit, të Shqipë- risë 1897. të Bashkimit, të Agimit, të Flamurit të Shqipërisë 1904 dhe të Besës 1904.

Dh. S. Shuteriqi, Mbi jetën dhe krijimtarinë e Z. Serembes, në «Buletin i USHT, seria shkencat shoqërore», nr. 4, 1961, f. 73.

«Historia e letërsisë shqipe», vëll. II, botim USHT, Tiranë, 1960, f. 42.

Gj. Qiriazi, vep . e cit., f. 23.

Alfabeti i Pashko Vases

Autorët

DOI:

Abstrakti

Shkarkimet

Metrics

References

References

Downloads

Botuar

Si të citoni

Numri

Seksioni

Licensa

Artikujt më të lexuar nga i njëjti autor

rrethprojektit

Rreth revistës

mostviewed

Language

Informacion

Numri më i fundit

Keywords