Perspektiva e gjuhës standarde shqipe në gjysmëshekullin e ardhshëm
DOI:
https://doi.org/10.62006/sf.v1i3-4.3043Abstrakti
Abstrakt Në kohën që u arrit gjuha standarde shqipe, me Kongresin e Drejtshkrimit, shtytja e të gjithë shqiptarëve ishte që, si komb, ta kurorëzojmë indin lidhor të kombit të ndarë në disa shtete, por edhe të derdhur nëpër botë gjithandej. E sot, kur Shqipëria e Kosova e kanë gjuhën standarde shqipe gjuhë zyrtare, ndërsa shqiptarët në Maqedoninë e Veriut janë në përpjekje të mbarë që këtë ta arrijnë edhe në këtë shtet, duke e përmbyllur kështu me sukses një gjysmëshekull për ruajtjen e indit lidhor “Një komb – një gjuhë”, shtrohet pyetja se cilat do të jenë sfidat e gjuhës standarde shqipe në kushtet e integrimit europian dhe globalizimit. Në mungesë të një politike gjuhësore shtetërore, që investon në ruajtjen dhe kultivimin e gjuhës standarde shqipe, ndërsa në kushte të “presionit të butë” (soft power) nga anglishtja, që sot po bëhet lingua franca e botës, si dhe duke u gjetur nën trysninë e mirëqenies ekonomike, por edhe duke qenë populli me shpërngulje kaq masive, së fundi edhe me rënien e natalitetit, sfidat që na presin në 100-vjetorin e Kongresit të Drejtshkrimit do të jenë shumë më të mëdha për “shpëtimin” e gjuhës standarde shqipe. Përtej parashikimeve jo të mira, na duhet një vizion i ri për gjuhën shqipe në gjysmëshekullin e ardhshëm.Fjalët kyçe:
gjuha standarde shqipe, Kongresi i Drejtshkrimit, planifikimi gjuhësor, politika gjuhësore, sfidat e gjuhës shqipe në gjysmëshekullin e ardhshëmShkarkimet
Metrics
References
-
R. Ismajli, Bashkësi gjuhësore, njësi, varietet, ASHAK, Prishtinë, f. 131.
-
Po aty, f. 209.
-
Xh. Lloshi, Mbështetje për gjuhën letrare, Toena, Tiranë, 1997, f. 53.
-
J. Byron, Përzgjedhje midis alternativash në standardizimin e gjuhës, Dituria, Tiranë, 2012, f. 227.
-
https://www.zerion.net/gjuha-shqipe/nga-liberalizmi-gjuhesor-tek-shqipja-standarde/ (qershor 2023)
-
Shih: Studime filologjike, nr. 2/1974, f. 3-6.
-
E. Çabej, Studime gjuhësore V, Rilindja, Prishtinë, 1988, f. 218-219.
-
Xh. Lloshi, Mbështetje ..., vep. cit., f. 60.
-
B. Beci, Historia e standardizimit të shqipes, SHBLSH E RE, Tiranë, 2010, f. 110.
-
https://ecoevocommunity.nature.com/posts/what-is-the-future-of-the-world-s-linguistic -diversity (tetor 2022)
-
https://languageconservancy.org/language-loss/ (tetor 2022)
-
https://www.chinasmack.com/90-percent-worlds-languages-extinct-in-41-years (tetor 2022)
-
https://www.infoprevodi.com/svetski-jezici-u-brojkama (tetor 2022)
-
B. Blushi. Hëna e Shqipërisë, UETPRESS, Tiranë, 2014, f. 105.
-
https://www.instat.gov.al/al/statistikat-n%C3%AB-shkolla/popullsia-e-shqip%C3% ABris%C3%AB/ (qershor 2023)
-
Po aty.
-
https://sh.wikipedia.org/wiki/Popis_stanovni%C5%A1tva_1991._u_SFRJ (qershor 2023)
-
chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://ask.rks-gov.net/ media/6873/vlersimi-i-popullesise-ne-kosove-2021-final.pdf (qershor 2023)
-
https://ourworldindata.org/future-population-growth#future-population-by-country (tetor 2022).
-
Autorja Lea Ypi e ka botuar veprën e saj “Të lirë” së pari në anglisht e pastaj e ka përkthyer në gjuhën shqipe më 2021, ndërsa nëpër universitetet shqiptare ka një garë të përgjithshme që konferencat të organizohen në gjuhën angleze dhe periodiku shkencor të jetë në anglisht.
-
R. Ismajli, “Politika e munguar e gjuhës”, në Shqipja në etapën e sotme: politikat e përmirësimit dhe të pasurimit të standardit, Qendra e Studimeve Albanologjike, Tiranë, 2011 f. 39-40. 22 R. Ismajli, Bashkësi gjuhësore, njësi, varietet, ASHAK, Prishtinë, f. 16.
-
S. Kordić, Jezik i nacionalizam, DURIEUX, Zagreb, 2010, f. 170.
-
Edhe partia e vetme e Kosovës, Lëvizja VETËVENDOSJE, që dikur e promovonte këtë ide, tashmë nuk e përmend atë ose e ka braktisur.
-
Xh. Lloshi, Mbështetje ..., vep. cit., f. 56-57.
-
Xh. Lloshi, Shqipja – gjuhë e hapur dhe dinamike, Onufri, Tiranë, 2011, f. 319.
-
Po aty, f. 150.
-
Po aty, f. 325.
-
B. Beci, Historia ..., vep. cit., f. 109.
-
Po aty, f. 110.
-
Po aty. f. 110.
-
Po aty, f. 111.
-
Xh. Lloshi, Shqipja – gjuhë e hapur ..., vep. cit., f. 47.
References
R. Ismajli, Bashkësi gjuhësore, njësi, varietet, ASHAK, Prishtinë, f. 131.
Po aty, f. 209.
Xh. Lloshi, Mbështetje për gjuhën letrare, Toena, Tiranë, 1997, f. 53.
J. Byron, Përzgjedhje midis alternativash në standardizimin e gjuhës, Dituria, Tiranë, 2012, f. 227.
https://www.zerion.net/gjuha-shqipe/nga-liberalizmi-gjuhesor-tek-shqipja-standarde/ (qershor 2023)
Shih: Studime filologjike, nr. 2/1974, f. 3-6.
E. Çabej, Studime gjuhësore V, Rilindja, Prishtinë, 1988, f. 218-219.
Xh. Lloshi, Mbështetje ..., vep. cit., f. 60.
B. Beci, Historia e standardizimit të shqipes, SHBLSH E RE, Tiranë, 2010, f. 110.
https://ecoevocommunity.nature.com/posts/what-is-the-future-of-the-world-s-linguistic -diversity (tetor 2022)
https://languageconservancy.org/language-loss/ (tetor 2022)
https://www.chinasmack.com/90-percent-worlds-languages-extinct-in-41-years (tetor 2022)
https://www.infoprevodi.com/svetski-jezici-u-brojkama (tetor 2022)
B. Blushi. Hëna e Shqipërisë, UETPRESS, Tiranë, 2014, f. 105.
https://www.instat.gov.al/al/statistikat-n%C3%AB-shkolla/popullsia-e-shqip%C3% ABris%C3%AB/ (qershor 2023)
Po aty.
https://sh.wikipedia.org/wiki/Popis_stanovni%C5%A1tva_1991._u_SFRJ (qershor 2023)
chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://ask.rks-gov.net/ media/6873/vlersimi-i-popullesise-ne-kosove-2021-final.pdf (qershor 2023)
https://ourworldindata.org/future-population-growth#future-population-by-country (tetor 2022).
Autorja Lea Ypi e ka botuar veprën e saj “Të lirë” së pari në anglisht e pastaj e ka përkthyer në gjuhën shqipe më 2021, ndërsa nëpër universitetet shqiptare ka një garë të përgjithshme që konferencat të organizohen në gjuhën angleze dhe periodiku shkencor të jetë në anglisht.
R. Ismajli, “Politika e munguar e gjuhës”, në Shqipja në etapën e sotme: politikat e përmirësimit dhe të pasurimit të standardit, Qendra e Studimeve Albanologjike, Tiranë, 2011 f. 39-40. 22 R. Ismajli, Bashkësi gjuhësore, njësi, varietet, ASHAK, Prishtinë, f. 16.
S. Kordić, Jezik i nacionalizam, DURIEUX, Zagreb, 2010, f. 170.
Edhe partia e vetme e Kosovës, Lëvizja VETËVENDOSJE, që dikur e promovonte këtë ide, tashmë nuk e përmend atë ose e ka braktisur.
Xh. Lloshi, Mbështetje ..., vep. cit., f. 56-57.
Xh. Lloshi, Shqipja – gjuhë e hapur dhe dinamike, Onufri, Tiranë, 2011, f. 319.
Po aty, f. 150.
Po aty, f. 325.
B. Beci, Historia ..., vep. cit., f. 109.
Po aty, f. 110.
Po aty. f. 110.
Po aty, f. 111.
Xh. Lloshi, Shqipja – gjuhë e hapur ..., vep. cit., f. 47.
Downloads
Botuar
Si të citoni
Numri
Seksioni
Licensa
Copyright (c) 2023 Akademia e Studimeve Albanologjike
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.