Metodat dhe praktikat e përkthimit të letërsisë shqipe

Abstrakti

Përkthimi i letërsisë shqipe në gjuhët europiane përfshin metodologji dhe praktika të ndryshme. Ky rezultat rrjedh nga një hulumtim empirik i realizuar nëpërmjet intervistave me përkthyes të letërsisë shqipe nga vendet si Gjermania, Austria, Mali i Zi, Rumani, Çekia, Suedia, Rusia dhe Holanda, si dhe nga studimet teorike të përkthimit letrar. Nga metodologjitë dhe praktikat e përdorura për përkthimin e letërsisë shqipe janë treguar të suksesshme përkthimet idiomatike, bashkëpunuese, përkthimet me përshtatje stilistike, sintaksore dhe kulturore. Një prirje mbizotëruese e identifikuar në këtë hulumtim është përdorimi i praktikave dhe metodave të kombinuara nga përkthyesit, ku elemente nga qasje të ndryshme bashkohen për të përshtatur përkthimet nga teksti burimor në tekstin e synuar. Me gjithë përkushtimin e përkthyesve, disa vepra letrare shqipe paraqesin sfida të rëndësishme për përkthimin, veçanërisht ato që dallohen për gjuhën e pasur figurative dhe veçoritë dalluese të gramatikës shqipe dhe dialektit të gegërishtes. Rrjedhimisht, disa përkthyes i perceptojnë këto tekste si rezistente ndaj përkthimit efektiv në gjuhët e synuara, duke i konsideruar “të papërkthyeshme” ose të paarritshme. Përkthimi i letërsisë shqipe është një përpjekje komplekse, ndaj kërkon përkthyes që përveç gjuhës shqipe, njohin historinë dhe kulturën shqiptare në përgjithësi.