Emrat e përveçëm letrarë dhe problemet e transmetimit të tyre nga gjuha ruse

Autorët

  • Avni Xhelili

Abstrakti

Emrat e përveçëm (antroponimet, toponimet) janë komponent shumë i rëndësishëm i strukturës së tekstit letrar. Ata marrin pjesë në ndërtimin dhe zhvillimin e kompozimit letrar dhe ligjërimor të tekstit, përmbajnë informacion historik e kulturor për shoqërinë, së cilës i përkasin, ndihmojnë në zbërthimin e ideve artistike të autorit. Huazimi i tyre nga njëra gjuhë në tjetrën është një proces i vështirë që kërkon qasje të kujdesshme e profesionale nga përkthyesi. Në artikull bëhen përpjekje për të përgjithësuar përvojën e përkthyesve tanë në transmetimin e njësive antroponimike e toponimike, të përdorura në letërsinë ruse. Nga vëzhgimet e mbi 30 veprave letrare të përkthyera dolën në pah jo pak probleme e çështje të diskutueshme, pasaktësi e gabime në huazimin e emrave të përveçëm realë dhe emrave të krijuar nga autori i veprës. Në material bëhet një përshkrim i shkurtër i teknikave përkthimore më të përdorura për transmetimin e emrave të përveçëm në gjuhën shqipe, sillen shembuj kur dhe pse duhet përdorur njëra ose tjetra teknikë përkthimore dhe në cilat raste përdorimi i tyre është i kufizuar. Janë saktësuar ose formuluar disa rregulla të reja për transkriptimin praktik të njësive antroponimike e toponimike të rusishtes, alfabeti cirilik i së cilës jo në të gjitha rastet përkon me mjetet grafike të shqipes. Artikulli ofron qasje e zgjidhje përkthimore konkrete, të cilat synojnë shmangien ose minimizimin e pasaktësive dhe gabimeve gjatë kalimit në gjuhën shqipe të emrave të përveçëm të onomastikës letrare ruse.

Fjalët kyçe:

antroponim, toponim, transmetim, vepër letrare, emër i përveçëm, emër real, emër i trilluar, transkriptim, transliterim, kalkim

Shkarkimet

Download data is not yet available.

Metrics

Metrics Loading ...

References

  1. Азаренко, Н.А. 2012. Особенности метафоризации художественного пространства в романах Ф.М. Достоевского. Cовременная лингвистика и литературоведение. Në СибСкрипт № 5-6 (039-040), 187-190. Кемерово: Кемеровский государственный университет.

  2. Виноградов, В.С. 2006. Перевод: Общие и лексические вопросы. Учебное пособие. 3-е изд. М.: КДУ, 240 с.

  3. Влахов, С., Флорин, С. 1986. Непереводимое в переводе. Москва: Высшая школа, 416 с.

  4. Гиляревский, Р.С., Старостин, Б.А. 1985. Иностранные имена и названия в русском тексте. Москва: Высшая школа, 303 с.

  5. Горбаневский, М.В. 1988. Ономастика в художественной литературе: Филол. этюды 1. М.: Изд-во Ун-та дружбы народов, 87 с.

  6. Ермолович, Д.И. 2001. Имена собственные на стыке языков и культур. М.: Р.Валент, 200 с.

  7. Hervey, S., Higgins, I. 1992. Translation. London; N.Y.: Routledge, 258 p.

  8. Красавченко, Т.Н. 2019. Теория и практика перевода: Русская классика в Великобритании и США в прошлом и настоящем. Në: Социальные и гуманитарные науки. Oтечественная и зарубежная литература. серия 7: литературоведение, Институт научной информации по общественным наукам РАН, 2, c. 41-45.

  9. Ковалев, Г.Ф. 2014. Избранное. Литературная ономастика. Воронеж: Издательство Научная книга, 447 с.

  10. Лоши, Xh. 1973. “Emrat e përveçëm të gjuhëve sllave në drejtshkrimin e shqipes.” Në Kongresi i Drejtshkrimit të Gjuhës Shqipe, 20-25 nëntor 1972, II. Tiranë.

  11. Newmark, P. 1988. A Textbook of Translation. London: Prentice Hall, 70 p.

  12. Никонов, В.А. 2011. Введение в топонимику. М.: Издательство ЛКИ, c. 26.

  13. Подольская, Н.В. 1988. Словарь русской ономастической терминологии. Москва: Наука, 192 с.

  14. Спачиль, О.В. 2021. Имя собственное в литературном переводе: учеб. пособие. Краснодар, 172 с.

  15. Суперанская, А.В. 2018. Теоретические основы практической транскрипции. Москва: ЛЕНАНД, 288 с.

  16. Швейцер, А.Д. 1988. Теория перевода (статус, проблемы, аспекты). М.: "Наука", 215 c.

  17. Vehbiu, A. 2020. “Drejtshkrimi i emrit të huaj.” Në Peizazhe të fjalës, 5 mars. https://peizazhetëfjalës.com.

Downloads

Botuar

2024-12-30

Si të citoni

Xhelili, A. (2024). Emrat e përveçëm letrarë dhe problemet e transmetimit të tyre nga gjuha ruse. Studime Filologjike, 77(2), 79–112. Retrieved from https://albanica.al/studime_filologjike/article/view/5973