Tarikati Bektashi dhe reflektimi i tij në viset tona
Abstrakti
Kjo është një nga shkollat sufiste islame e cila ka retensionistë edhe në vendin tonë. Themelues i tarikatit është Haxhi Bektash Veli, sufi i shek. 13. Kemi përmendur gjithashtu rolin e bektashianëve në përhapjen e fesë islame duke vlerësuar parimet e tyre ekzoterike ndaj fesë. Kemi përshkruar dallimin midis termave mistik - misticizëm dhe tasavvuf - sufi.
Në këtë punim kemi përshkruar rrethanat dhe arsyet fillestare të krijimit të këtyre shkollave sufiste, në veçanti të atyre bektashiane. Kemi vënë re se shumë studiues të kësaj fushe përdorin gabimisht termat ortodoksë dhe literodoks, ose e trajtojnë atë si një fe të veçantë, pa dhënë ndonjë argument ripërtëritës. Në këtë studim kemi shpjeguar edhe disa çështje të tjera të bazuara në burimet themelore që nga fillimi i dallimeve të tilla, të cilat më vonë kanë pasur karakter politik, por gjithmon janë bazuar në burimet e fesë islame - në Kur'an dhe në Hadith.
Fjalët kyçe:
Tarikati Bektashi, sufizmi, Haxhi Bektashi VeliShkarkimet
References
-
Ahmet Akbulut, Sahabe Devri Siyasi Hadiselerin Kelami Problemlere Etkenleri,1992.
-
Ahmet Yasar Ocak, Osmanli Imparatorlugunda Marjinal Sufilik. Kalenderiler, Ankara 1992.
-
Alime Tuan. Islam Mezhepleri Tarihi, Samsun 1993.
-
Cemal Bardakçı, "Kizilbaşlık Nedir", Istanbul 1945.
-
Davies Harton, The Christian Deviations, Gr. Britain, 1972.
-
Eraydin Selçuk, Tasavvuf ve Tarikatlar, Istanbul, 1990.
-
Ethem Cebecioglu Tasavvuf Terimleri ve Deymiler Sozlugu, Ankara 1997.
-
Ethem Cebecioglu. Nicholsonun Kronolojik Esasli Tasavvuf Tarifleri, A.U.I.F.D. XXIX,
-
Ethem Ruhi Figlali, Çagimizda ltikadi lslam Mezhepleri, 1st. 1993, Turkiyede Alevilik Bektaşilik, Ankara 1991.
-
Fazlur-Rahman, Duh Islama, përkth. Andrija Grosbenger, Beograd 1983.
-
Flusser David, The Spiritual history of the Dead Sea Sect, translated into English by Carol Glucker, Tel Aviv 1989.
-
Henri Laoust, Raskoli MIslamu, Zagreb, s.a. f. 13-63;
-
Ibn Ebi’l-Hadid, Sherhii Nehxh-ul Belaga, Bejrut 1938, 2863.
-
Imam Gazali, Fejsdalu'I-Tefrika Bejne'l-lslam ve.z-Zendeka, Kairo, 1907.
-
Kelabazi, el-Tearruf li medhhebi ehli't-tesavvuf, f. 5.
-
Kemal Samancigil, "Bektaşilik Tarihi”, Istanbul 1945.
-
Koprulu Fuad, Turk Edebiyatinda ilk mutasavviflar, Ankara-1993.
-
Kushejri, Risale 2255, 2552
-
Kutluay Y. Islam ve Yahudi Mezhepleri, Ankara, 1965.
-
lmam Gazali, Fedaihu 'l‘Batinijje, në turq. Batiniligin Içyuzu. Ankara 1993.
-
Melikoff, Irenne, Uyur idik Uyardilar, Istanbul 1994;
-
Popoviq Alexandar, L'islam balkanique, përktli. Në turq. Balkanlarda Islam, Istanbul 1995;
-
Riza Çavdarli, “Bektaşi Sırrı Bozuldu, Istanbul 1947.
-
Sami Frashëri, Kamus-i Turki, Istanbul, 1850-1904
-
Suhreverdi, Avarifu'l-Mearif, 1, 233.
-
Tahrali, Mustafa, Tasavvuf Mistisizm Farki, Akademi Mecmuasi, Ekim 1981.
-
Turan Refik , XIII Yuzyil Anadolu Buhrani ve Ayakta Kalan Güçler, Erdem derg., Turklerde Hosgoru Ozel sayisi II, 535. s.a.
-
W. Montgomery Wat, Theformative Period of Islamic Thought, përk. në turqisht Ethem Figlali.
-
Yasar Nuri Ozturk, “Kuran ve Sunete Gore Tasavvuf, Istanbul, 1997.
-
Yilmaz Kamil , Ana hatlariyla Tasavvuf ve Tarikatlar, Istanbul, 1994.
References
Ahmet Akbulut, Sahabe Devri Siyasi Hadiselerin Kelami Problemlere Etkenleri,1992.
Ahmet Yasar Ocak, Osmanli Imparatorlugunda Marjinal Sufilik. Kalenderiler, Ankara 1992.
Alime Tuan. Islam Mezhepleri Tarihi, Samsun 1993.
Cemal Bardakçı, "Kizilbaşlık Nedir", Istanbul 1945.
Davies Harton, The Christian Deviations, Gr. Britain, 1972.
Eraydin Selçuk, Tasavvuf ve Tarikatlar, Istanbul, 1990.
Ethem Cebecioglu Tasavvuf Terimleri ve Deymiler Sozlugu, Ankara 1997.
Ethem Cebecioglu. Nicholsonun Kronolojik Esasli Tasavvuf Tarifleri, A.U.I.F.D. XXIX,
Ethem Ruhi Figlali, Çagimizda ltikadi lslam Mezhepleri, 1st. 1993, Turkiyede Alevilik Bektaşilik, Ankara 1991.
Fazlur-Rahman, Duh Islama, përkth. Andrija Grosbenger, Beograd 1983.
Flusser David, The Spiritual history of the Dead Sea Sect, translated into English by Carol Glucker, Tel Aviv 1989.
Henri Laoust, Raskoli MIslamu, Zagreb, s.a. f. 13-63;
Ibn Ebi’l-Hadid, Sherhii Nehxh-ul Belaga, Bejrut 1938, 2863.
Imam Gazali, Fejsdalu'I-Tefrika Bejne'l-lslam ve.z-Zendeka, Kairo, 1907.
Kelabazi, el-Tearruf li medhhebi ehli't-tesavvuf, f. 5.
Kemal Samancigil, "Bektaşilik Tarihi”, Istanbul 1945.
Koprulu Fuad, Turk Edebiyatinda ilk mutasavviflar, Ankara-1993.
Kushejri, Risale 2255, 2552
Kutluay Y. Islam ve Yahudi Mezhepleri, Ankara, 1965.
lmam Gazali, Fedaihu 'l‘Batinijje, në turq. Batiniligin Içyuzu. Ankara 1993.
Melikoff, Irenne, Uyur idik Uyardilar, Istanbul 1994;
Popoviq Alexandar, L'islam balkanique, përktli. Në turq. Balkanlarda Islam, Istanbul 1995;
Riza Çavdarli, “Bektaşi Sırrı Bozuldu, Istanbul 1947.
Sami Frashëri, Kamus-i Turki, Istanbul, 1850-1904
Suhreverdi, Avarifu'l-Mearif, 1, 233.
Tahrali, Mustafa, Tasavvuf Mistisizm Farki, Akademi Mecmuasi, Ekim 1981.
Turan Refik , XIII Yuzyil Anadolu Buhrani ve Ayakta Kalan Güçler, Erdem derg., Turklerde Hosgoru Ozel sayisi II, 535. s.a.
W. Montgomery Wat, Theformative Period of Islamic Thought, përk. në turqisht Ethem Figlali.
Yasar Nuri Ozturk, “Kuran ve Sunete Gore Tasavvuf, Istanbul, 1997.
Yilmaz Kamil , Ana hatlariyla Tasavvuf ve Tarikatlar, Istanbul, 1994.
English
Albanian
