Poet Sulejman Naibi

Abstrakti

Përhapja e islamit në Shqipëri vazhdon të mbetet një nga problemet historike,  sociale  dhe  fetare  që  tërheq  vëmendjen e studiuesve. Debatet akademike ndahen në parashtrimin e problemit nëse feja islame në Shqipëri ka qenë një konvertim vullnetar apo i imponuar  nga  osmanët.

Gjatë shekullit të 18-të Berati, Elbasani dhe Gjirokastra, përshkruar një shekull më parë nga Evlia Çelebiu si qendra urbane shqiptare, ku kultura islame kishte filluar të lulëzonte, u bënë qendra ku lulëzoi kultura islame dhe poezia me motive orientale.  Poezia është shkruar në gjuhën shqipe duke përdorur alfabetin arab. Zhvillimi i kulturës vendase në bazë të modeleve orientale lejoi që kultura urbane islame t'i bashkohej rretheve kulturore të Perandorisë Osmane.Sulejman Naibi është poeti i dytë, pas Nezim Frakullës, që na la një divan shqiptar. Naibi ishte njohës i mirë i gjuhëve orientale dhe në poezitë e tij riprodhonte poezinë e orientit. Karakteristika e poezisë së Naibit është lirizmi i saj, i bazuar në figurat standarde të të folurit oriental dhe në konceptet filozofike orientale. Përmes tropeve të pasura, të gjalla dhe shumëngjyrëshe, Naibi e bën dashurinë krejt natyrale. Ai është një nga të paktët që shkruan për bukurinë femërore. Poezia e Naibit nuk është plotësisht kuptueshme dhe për  këtë arsye duket se është lënë në hije dhe jashtë fokusit nga historia e letërsisë shqiptare. Poezia e Sulejman Naibit dhe tekstet e tij kushtuar natyrës dhe gruas mund të jenë një urë lidhëse midis lirizmit popullor dhe letërsisë së kultivuar.