Institucionet e artit në kontekstin e trashëgimisë kulturore
DOI:
https://doi.org/10.59164/univers.v23i23.622Abstract
Qëllimi i këtij artikulli vjen si domosdoshmëri për të kuptuar më shumë, jo vetëm në pikëpamjen e zhvillimit historik të krijimit dhe veprimtarisë së institucioneve teatrore (skenike) shqiptare, por për të gjurmuar dhe nxjerrë në pah vlerën si pasuri, në kontekstin e trashëgimisë kulturore. Këto gjini të rralla monumentale krijohen si një vlerë e patjetërsueshme e trashëgimisë jomateriale, që më pas formësohen në një vepër skenike shumëdimensionale dhe demokratike të trashëgimisë kombëtare materiale.
Njohja e burimeve dhe e vlerës kulturore, janë një bazë e mirë për të nxitur interesin e gjerë dhe për të zhvilluar me tej, rrjetin e koleksioneve muzeale kombëtare. Në përfundim, analizohen politikat, aktivitetet e ofruara, duke marrë parasysh larminë e vlerave dhe kompleksitetin e çështjeve që lidhen me ruajtjen dhe prezantimin e trashëgimisë teatrore, në vende dhe situata të veçanta, të cilat synojnë të rrisin vlerat e objektit/objekteve të trashëgimisë kulturore (ato artistike, historike, dokumentare, simbolike, peizazhin e qytetit, arsimore, ekonomike dhe ato të turizmit kulturor). Muzealizimi i “aseteve” kulturore dhe përhapjes së njohurive te brezat e rinj, sipas modeleve të institucioneve (simotra) të artit dhe kulturës, përbën një element të rëndësishëm në panoramën e vlerës kulturore të vendit.
Keywords:
Institucionet e artit, vepër skenike, pasuri kulturore, muzealizimDownloads
References
-
2005:Politikat kulturore në Evropë (Përmbledhje faktesh dhe prirjesh themelore)
-
Këshilli i Europës-Fondacioni Soros.
-
Këshilli i Europës: “Akti i balancimit: 21 dilema strategjike në politikat kulturore”, 1999.
-
Cf. Klamer, A.&Petrova L. & Mignosa A. “Financing the arts and culture in the European Union-Study”, 2006.
-
Strategjia Kombëtare për Kulturën (SKK) 2019-2025, miratuar me VKM nr. 903, datë 24.12.2019.
-
Ligji nr.10 352, datë 18.11.2010, “Për artin dhe kulturën”, i ndryshuar.
-
Ligji nr. 27/2018 , “Për trashëgiminë kulturore dhe muzetë”, 2018.
-
J.M.Tobelem. “Introduction” La gestion des institutions culturelles. Musées, patrimoine, centres d'art. A. Colin, 2017.
-
Broja, XII. “Disa mendime rreth dramaturgjisë dhe artit tonë skenik”. Nëntor, 1960.
-
Brook, P. “Human Connection the Development of Theatre”, 2009.
-
Cambridge Scholars Publishing: The Heritage Theatre: Globalisation and Cultural Heritage, 2011.
-
Daka, Gj. “Pjesët nacionale dhe teatrot tona”. Nëntor, 1960.
-
ETC European Theatre Convention. “Designing the New Decade”. (ETC Journal 2020/2021).
-
Halbertsma, M & Stipriaan, A &Ulzen, P. “The Heritage Theatre”: Globalisation and Cultural Heritage, 2011.
-
Hoti, G. “Historia e fillimit të teatrit shqiptar”, (Botoi - Bota shqiptare, Tiranë. 2011) ISBN 978-9928-00-050-07.
-
Këlliçi, Z. “Ç’më kujton ky zë”, “Historiku i TKOB”, (Botoi “Bota shqiptare”, Tiranë, 2011) ISBN 978-9928-00-050-07.
-
Luarasi. M. “Teatri Kombëtar në udhëkryq”. Tiranë, 2012.
-
Krantia, M. “Opera e parë kombëtare në skenën tonë”. Gazeta “Bashkimi”, 1994.
-
Ligji nr.9631, datë 30.10.2006, “Për artin skenik”.
-
Luarasi, M. “Teatri Kombëtar në udhëkryq”. (1995) S.000237856 .
-
M. Pierotti& G. Risaliti& G. Cestari. “Managing IC in an Opera House”: The Case of La Scala’ European Scientific Journal vol.10, 2014.
-
Papagjoni, J. “Teatri Kombëtar” (Tiranë, 2005) ISBN 99943-763-6-5.
-
Pashuk, R. “Rrezja e rrethit”, Shfaqje therore (1943).
-
Stalina, F. & Logoreci, P. “Divat e Teatrit Kombëtar”, Homazh në 70- vjetorin e Teatrit Kombëtar (1945-2015). Tiranë, 2016.
-
TK. “Shekspir”, në Teatrin Kombëtar (2012).
-
T.Portnova: Theater museums in the system of using excursion programs. Art Human Open Acc J. 2019; f. 285-287.
-
Pano, A. “Njëzet vjet me Teatrin Popullor”. Tiranë, 1977.
-
Hajro, R. “Për të kujtuar një kohë...”, (Botoi shtëpia botuese “Afërdita”. Tiranë, 1998).
-
Gurakuqi, L. “45 vjet TOB”, (Botoi Pen Club Orana, Shkodër: 1999), f. 270 , ISBN 99927-632-0-5.
References
2005:Politikat kulturore në Evropë (Përmbledhje faktesh dhe prirjesh themelore)
Këshilli i Europës-Fondacioni Soros.
Këshilli i Europës: “Akti i balancimit: 21 dilema strategjike në politikat kulturore”, 1999.
Cf. Klamer, A.&Petrova L. & Mignosa A. “Financing the arts and culture in the European Union-Study”, 2006.
Strategjia Kombëtare për Kulturën (SKK) 2019-2025, miratuar me VKM nr. 903, datë 24.12.2019.
Ligji nr.10 352, datë 18.11.2010, “Për artin dhe kulturën”, i ndryshuar.
Ligji nr. 27/2018 , “Për trashëgiminë kulturore dhe muzetë”, 2018.
J.M.Tobelem. “Introduction” La gestion des institutions culturelles. Musées, patrimoine, centres d'art. A. Colin, 2017.
Broja, XII. “Disa mendime rreth dramaturgjisë dhe artit tonë skenik”. Nëntor, 1960.
Brook, P. “Human Connection the Development of Theatre”, 2009.
Cambridge Scholars Publishing: The Heritage Theatre: Globalisation and Cultural Heritage, 2011.
Daka, Gj. “Pjesët nacionale dhe teatrot tona”. Nëntor, 1960.
ETC European Theatre Convention. “Designing the New Decade”. (ETC Journal 2020/2021).
Halbertsma, M & Stipriaan, A &Ulzen, P. “The Heritage Theatre”: Globalisation and Cultural Heritage, 2011.
Hoti, G. “Historia e fillimit të teatrit shqiptar”, (Botoi - Bota shqiptare, Tiranë. 2011) ISBN 978-9928-00-050-07.
Këlliçi, Z. “Ç’më kujton ky zë”, “Historiku i TKOB”, (Botoi “Bota shqiptare”, Tiranë, 2011) ISBN 978-9928-00-050-07.
Luarasi. M. “Teatri Kombëtar në udhëkryq”. Tiranë, 2012.
Krantia, M. “Opera e parë kombëtare në skenën tonë”. Gazeta “Bashkimi”, 1994.
Ligji nr.9631, datë 30.10.2006, “Për artin skenik”.
Luarasi, M. “Teatri Kombëtar në udhëkryq”. (1995) S.000237856 .
M. Pierotti& G. Risaliti& G. Cestari. “Managing IC in an Opera House”: The Case of La Scala’ European Scientific Journal vol.10, 2014.
Papagjoni, J. “Teatri Kombëtar” (Tiranë, 2005) ISBN 99943-763-6-5.
Pashuk, R. “Rrezja e rrethit”, Shfaqje therore (1943).
Stalina, F. & Logoreci, P. “Divat e Teatrit Kombëtar”, Homazh në 70- vjetorin e Teatrit Kombëtar (1945-2015). Tiranë, 2016.
TK. “Shekspir”, në Teatrin Kombëtar (2012).
T.Portnova: Theater museums in the system of using excursion programs. Art Human Open Acc J. 2019; f. 285-287.
Pano, A. “Njëzet vjet me Teatrin Popullor”. Tiranë, 1977.
Hajro, R. “Për të kujtuar një kohë...”, (Botoi shtëpia botuese “Afërdita”. Tiranë, 1998).
Gurakuqi, L. “45 vjet TOB”, (Botoi Pen Club Orana, Shkodër: 1999), f. 270 , ISBN 99927-632-0-5.
English
Shqip
