Përralla (Shembuj nga fshati Guri-Bardhë, Mat)

Abstrakti

Kultura zotëron një strukturë kornizë që mbulon nevojat materiale dhe shpirtërore të njeriut. Ajo tregon format e prodhimit dhe konsumit, tregon rregullat se si njerëzit të jetojnë në një shoqëri. Kjo strukturë ka lindur si pasojë e nevojave njerëzore. Modelet kulturore të krijuara nga secila shoqëri për të përmbushur nevojat e tyre, në varësi të periudhës dhe gjeografisë së komunitetit, mund të ndryshojnë nga njëra-tjetra. Ruajtja dhe transferimi i kulturës që zotëron, është thelbësore për çdo shoqëri.

Literatura popullore dhe produktet folklorike janë elemente shumë të rëndësishme, që pasurojnë jetën kulturore, materiale-shpirtërore dhe mbajnë gjallë lidhjen me të kaluarën. Këto produkte janë një pjesë e pandashme e kulturës sonë. Ne vazhdojmë të jetojmë me produkte folklorike që formësojnë jetën dhe shtojnë ngjyra në stilin e jetës sonë.

 Përrallat e trajtuara në këtë studim janë të mbledhura në fshatin Guri iBardhë, në rrethin e Matit. Guri i Bardhë është një fshat malor, që shtrihet në skajin më jugor të krahinës së Matit. Për themelimin e këtij fshati nuk ka ndonjë datë të saktë, por gërmimet dhe zbulimet arkeologjike që janë bërë, nxjerrin në pah ekzistencën e tij të hershme. Në këto zbulime janë gjetur vegla pune prej guri, që përkojnë me kohën e përdorimit të gurit. Gjithashtu, atje janë zbuluar varreza shumë të vjetra me sende simbolike të ndryshme. Emërtimi i fshatit vjen nga kalaja që ndodhet në këtë fshat, kalaja e Petralbës. Fjala “Petralba” vjen nga latinishtja dhe ka kuptimin: “Petro- gurë” dhe “Alba- i bardhë”.