Katër dokumente mbi principatat e Rashës e të Arbanonitit I
Abstract
Një pjesë e madhe e historisë së popullit shqiptar, sidomos porse e asaj pjese që gjallonte e që vazhdon të jetojë edhe sot në hapësirën etnolinguistike të tij në Veriun e Shqipërisë dhe në Kosovë është e pandashme nga historiku i kryqëzatave të kishës së Perëndimit kundër shkizmës ortodokse që kësaj popullate i imponohej nga kisha dhe nga shteti serb në ekspansion i Rashës, përkatësisht përpjekjet e Kishës së Romës për ta restauruar në këtë hapësirë ritin katolik. Kjo periudhë ka një rëndësi të veçantë sidomos për zbardhjen e çështjes nëse shqiptarët, në rend të parë ata që nuk kishin arritur të ishin politikisht pjesë përbërëse të Arbanonit anzhuin, përkatësisht të Principatës së Arbërit, e praktikonin në shek. 13-14 ritin katolik apo atë ortodoks të krishterimit. Kjo ka lidhje me çështjen pothuaj të shtruar për diskutim nëse pjesa më e madhe e popullatës shqiptare të hapësirës së sotme të Kosovës, të Maqedonisë Perëndimore e të Luginës së Preshevës do ta ketë përqafuar besimin islam duke hequr dorë nga riti katolik apo nga ai ortodoks i krishterimit.