Hamami i Haxhi Beut në Pejë

Abstrakti

Thesari i pasur i trashëguar etnik dhe kulturor përfshin ndërtesat monumentale sakrale dhe profane gjatë sundimit Osman. Ndërtesa monumentale e cila ka karakter publik dhe shoqëror Hamami i Vjetër, Hamami i Madh Kurshumli, përkatësisht Hamami Haxhi Beu në Pejë i përket periudhës së lartpërmendur.
Hamami i Haxhi Beut është ndërtuar në kohën kur Peja ishte nën sundimin osman, kur ky qytet i përkiste Sanxhakut të Dukagjinit (1462-1485). Donatori i Haxhi Beut në Pejë angazhoi punëtorë vendas shqiptarë me përvojë për ndërtimin e hamamit. Hamamet janë "të njëtrajtshme", Hamami asimetrik në aspektin arkitektonik dhe funksional ka një skemë të plotë funksionale pasi disponon të gjitha elementet e parashikuara për objekte të tilla publike siç është shadërvani, ambienti izolues, Hamami, mjedisi i ujit, depo me furrë dhe hipokausti.
Hamami ka një bazë katërkëndëshi kënddrejtë, çatia e tij është e mbuluar me shadërvan, kube dhe hark.
Për shkak të formës arkitekturore, formës harmonike dhe vizionit të qartë të linjave, kjo banjë luan një nga rolet kryesore në realizimin arkitektonik të monumenteve të këtij lloji, në arkitekturën publike dhe sociale të ndërtimit islam shqiptar në mesjetën e vonë, në Pejë dhe trojet tjera etnike shqiptare.