Riorganizimi dhe shkatërrimi i bashkësive islame në Shqipëri gjatë regjimit antifetar (1945 – 1967)

Abstract

Pas marrjes së pushtetit, komunistët ngritën në sistem ideologjinë e tyre antifetare, duke e shndërruar administratën shtetërore në një aparat represioni kundër fesë.
Pushteti komunist e gjeti Komunitetin Musliman me një organizim institucional që i imponoi regjimi fashist.
Sipas një procesverbali të Këshillit Drejtues të Shoqatës së Rinisë Muslimane të datës 21.I.1945, shoqata në fjalë kishte vendosur t’u propozojë organeve kompetente abrogimin e dekretit të Mëkëmbësit të datës 9.VI.1942 dhe rivënien në fuqi të Statutit të Kongresit III Musliman të vitit 1929. Këshilli i përkohshëm i Komunitetit Mysliman, i themeluar në bazë të urdhrit nr.110 datë 17.II.1945 të Ministrisë së Drejtësisë, në mbledhjen e saj, duke filluar nga data 10.III. 1945, mori në diskutim çështjen e legalizimit të strukturës së Komunitetit Mysliman dhe për këtë zbatoi mënyrën juridike.
Shteti Komunist, duke mos pritur që Komuniteti të riorganizohej dhe të riniste punën e përditshme, gjatë muajit dhjetor 1944, kishte kontrolluar Arkivat e Komunitetit Mysliman dhe kërkonte përgjigje për disa ngjarje të së kaluarës.
Kështu për shembull, Prokuroria e Shkodrës i kërkoi Kryemyftiut të vendit arsyen që e kishte shtyrë të përfshihej në diskutimet e viteve '30 kundër mbulimit të grave: "...Prokuroria nuk kishte nevojë të merrte mendimin tonë për zbatimin e ligjeve të Shtetit, pasi nuk i përket kësaj zyre fetare, siç i kemi thënë Z.Prokuror, pas përgjigjes që i është dhënë pas vizitës së tij në vendin tim të jetesës"- shkruante Kryeplaku i Shkodrës.
Prokurori i Përgjithshëm i Shtetit si dhe prokuroritë e rretheve kërkojnë të dhëna dokumentare si u formua Komuniteti Mysliman.
Me veprime të tilla, kuadrot kryesore të Komunitetit e kuptuan se do të kishte probleme me shtetin komunist, por askush nuk e mendoi atë fund tragjik, i cili, të paktën, la gjurmë në historinë e vendit tonë.
Komuniteti, që në aktivitetet e tij të para, e ndjente shumë mungesën e kuadrove fetare (disa u burgosën, të tjerë u përzunë nga Tirana, pjesa më e madhe ishin të moshuar) kërkoi ndihmën e qeverisë për të riatdhesuar nga vendet islame studentët e Medresesë së Përgjithshme, të cilët gjatë 10 viteve të fundit u dërguan atje për studime. Dhe qeveria u përgjigj me thënien "fjalë të mira, por asgjë nuk është bërë".
Nga viti 1946 populli u detyrura që të shkurtoj festat fetare. Përdorimi i popullit ("në emër të popullit","për popullin","me popullin") ishte një praktikë e përdorur gjatë gjithë kohës së sundimit të komunistëve.
Përveç ligjit të reformës agrare, ligjit për arsimin etj, i cili preku bashkësitë fetare, pushteti shtetëror gradualisht dhe vazhdimisht preku bashkësitë e përmendura edhe me taksat mbi pronat e tyre të palëvizshme, në ndërhyrjen me kuadrot të cilët u zgjodhën të ishin propagandues të shtetit (anti-fetar) megjithëse paguheshin në bashkësinë fetare.
Liria e besimit garantohej me kushtetutë, por shteti kishte marrë në dorë propagandën antifetare dhe ndërhynte në çdo fshat e qytet, qendra pune e ndërmarrje, në institucione kulturore e sidomos në shkolla.
Në këtë drejtim, propaganda antifetare u bë shumë agresive, sidomos në fund të viteve "50 dhe në fillimet e viteve "60 të shekullit të kaluar.
Kjo lloj propagande ishte e barabartë për muslimanët, tarikatet, ortodoksët dhe katolikët.
Librat fetarë u mblodhën me përbuzje dhe u dërguan larg qarkullimit; gjithashtu objektet fetare u trajtuan me përbuzje, shumica e të cilave u shkatërruan dhe aty u mbajt vetëm ndonjë prej tyre si relikt historik.
Më në fund, historia antifetare e shtetit komunist përfundoi me ligjet që nxirrnin jashtë ligjit besimet dhe besimet fetare.