Provimi i maturës shtetërore në Kosovë - një vështrim i perceptimeve të maturantëve
DOI:
https://doi.org/10.62928/kp.v10i1.4836Abstrakti
Kosova ka filluar zbatimin e sistemit të vlerësimit të maturantëve me Provim të Maturës Shtetërore nga viti 2006. Ky proces ka ngritur debate, polemika dhe shqetësime, për cilësinë e maturës dhe besueshmërinë e rezultateve të saj, për shkak të parregullsive të shumta, formave të ndryshme të mashtrimeve dhe kopjimeve. Janë publikuar pak raporte për analizën e rezultateve, procesin e administrimit të provimit të maturës, si dhe zërin e maturantëve, të cilët atakohen nga ky sistem i vlerësimit. Hulumtimi u zhvillua me 711 maturantë, të cilët kanë kaluar Provimin e Maturës Shtetërore në qershor të vitit 2018 dhe kanë aplikuar për regjistrim në njësi të ndryshme akademike në universitetet publike në Kosovë. Qëllimi i hulumtimit ishte të prezantojë mendimin e maturantëve lidhur me nivelin e përgjithshëm të kënaqësisë së tyre me praktikën e Provimit të Maturës Shtetërore, faktorët ndikues, si dhe kërkesat e orientimet e tyre për të përmirësuar cilësinë e provimit të maturës. Rezultatet tregojnë se mendimi i përgjithshëm i maturantëve të këtij viti për praktikën e realizimit të provimit të Maturës Shtetërore është pozitiv, i formësuar në masë të madhe nga rezultatet dhe arritjet e tyre në provimin e maturës shtetërore dhe jo nga cilësia e procesit. Kërkohet kulturë pune, angazhim, përgjegjësi dhe llogaridhënie institucionale për të përmirësuar cilësinë mësimdhënies, në mënyrë që nxënësit të përkrahen maksimalisht në arritjen e rezultateve të të nxënit, të marrin përgatitje të duhur për Provimin e Maturës Shtetërore, si dhe nevojiten veprime konkrete për të parandaluar të gjitha parregullsitë, mashtrimet dhe kopjimet në provimin e Maturës Shtetërore dhe në vlerësime të tjera që organizohen nga shkolla dhe MASHT-i. Rekomandimet e këtij hulumtimi kanë për bazë këto kërkesa.Fjalët kyçe:
matura, provimi i maturës shtetërore, perceptime, faktor ndikues.Shkarkimet
Metrics
References
-
Csapó, B., (2009). The second stage of public education and the Matura. https://www.semanticscholar.org/paper/The-second-stage-of-public-education- and-the-Matura-Csap%C3%B3/dacf9109ffc26e72f3e271b0dd5e0b1806370773 .
-
Divizionit për Vlerësim, Standarde dhe Monitorim (MASHT, 2016). Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca - udhëzues për mësimdhënës. Basic Education Program – USAID, Prishtinë.
-
Gashi, Vjollca, "An Analysis of the State Matura Exam in Kosovo" (2018). Thesis. Rochester Institute of Technology. Accessed from.
-
Instituti për Kërkime dhe alternativa Zhvillimi (IDRA). (2013). Matura Shtetërore - Një Vlerësim i Cilësisë së Sistemit. Fondacioni Shoqëria e hapur për Shqipërinë.
-
Ismaili, Fehmi (2006): Vlerësimi i parë objektiv i maturës, MASHT – Botimi i veçantë për Procesin e hartimit të Strategjisë së Arsimit Parauniversitar, Prishtinë.
-
Jurenková, M., (2014). The Matura exam as a measure for evaluation of acquired competences and enrollment in higher education in Slovakia. http://erasmusplus.rs/wp-content/uploads/2014/12/02-Miroslava-Jurenkova-The- Matura-exam-as-a-measure-for-evaluation-of-acquired-competences-and- enrollment-in-higher-education-in-Slovakia.pdf
-
Karaj, Dh., Bezati, F., & Rapti, E. (2012). Qëndrimet e maturantëve ndaj praktikës së Maturës Shtetërore në Shqipëri. Fondacioni Shoqëria e hapur për Shqipërinë.
-
Kocani, A. (2008): Ushtrime me metodat e kërkimit sasior në shkencat sociale. Ufo Press. Tiranë.
-
Marsh, J. Colin. (2009). Koncepte themelore për ta kuptuar kurrikulumin. Botimi i katërt në shqip, Tiranë, Qendra për Arsim Demokratik.
-
Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe e Teknologjisë /Divizioni për vlerësim standarde dhe monitorim. (2017). Raport ( i papublikuar): Vlerësimi i arritjeve të nxënësve në maturën shtetërore 2017.
-
Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe e Teknologjisë - me mbështetjen e GIZ/CDBE-s (2015). Vlerësimi përmbledhës dhe hartimi i testit si pjesë e rëndësishme e tij për klasat 1- 9 - Doracak për mësimdhënësit.
-
Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe e Teknologjisë - me mbështetjen e GIZ IS (2013). Moduli 5 për Aftësimin e Mësimdhënësve në Shërbim: Vlerësimi në funksion të zhvillimit të kompetencave të nxënësve.
-
Matthews, B./ Ross, L (2010): METODAT E HULUMTIMIT. Udhëzues praktik për shkencat sociale dhe humane. Qendra për Arsim Demokratik (CDE). Tiranë.
-
Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe e Teknologjisë. (2006). Udhëzimi Administrativ nr. MASHT 1/2006, Datë: 31.1.2006. Për organizimin dhe vlerësimin e provimit të maturës në shkollën e mesme të lartë.
-
Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe e Teknologjisë. (2019). Drafti i Kornizës për Vlerësimin e Nxënësve në Kosovë (Dokument i përgatitur me përkrahje nga CITO në kuadër të projektit me ECIP).
-
Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe e Teknologjisë. (2011). Udhëzimi Administrativ nr. 491/01B (datë 23.12.2011) Kodi Etik për Vlerësimin e Nxënësve. https://masht.rks-gov.net/uploads/2015/05/ua-kodi-i-etik.pdf
-
Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe e Teknologjisë. (2016). Korniza e Kurrikulës e Arsimit Parauniversitar të Republikës së Kosovës (e rishikuar). Prishtinë. http://masht.rks-gov.net/uploads/2017/02/korniza-kurrikulare- finale.pdf
-
Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe e Teknologjisë. (2016). Udhëzimin Administrativ (UA) nr. 08/2016 për Vlerësimin e nxënësve sipas Kornizës Kurrikulare të Arsimit Parauniversitar në Republikën e Kosovës.https://masht.rks-gov.net/uploads/2016/08/ua-nr-08-2016-per- vleresimin-e-nxeneseve.pdf
-
Mehmeti, Selim. (2014). Provimi i Maturës në Kosovë. Instituti Pedagogjik i Kosovës, Prishtinë. https://ipkmasht.rks-gov.net/wp- content/uploads/2015/11/Provimi-i-matur%C3%ABs-n%C3%AB- Kosov%C3%AB.pdf
-
Pupovci, D., (2018). Sa janë reale testet e Arritshmërisë dhe Maturës në Kosovë? Koha net, 23 June 2018. https://www.koha.net/arberi/100913/sa-jane- reale-testet-e-arritshmerise-dhe-matures-ne-kosove/
-
Qehaja, L. & Aliu, J., (2018). Ndikimi i cilësisë së mësimdhënësve dhe burimeve shkollore në rezultatet e nxënësve kosovarë: Gjetjet nga rezultatet e testit PISA të vitit 2015. http://kec-ks.org/wp-content/uploads/2018/10/PISA- 2015-Results_ALB-1.pdf
-
Sanders, P., van Dijk, P;, Eggen, T., den Otter, D. & Veldkamp, B. (2019). RCEC Beoordelings systeem voor de këaliteit van studietoetsen en examens [Evaluation system for the quality of tests and exams]. Consulted at http://www.rcec.nl/beoordelingssysteem/
References
Csapó, B., (2009). The second stage of public education and the Matura. https://www.semanticscholar.org/paper/The-second-stage-of-public-education- and-the-Matura-Csap%C3%B3/dacf9109ffc26e72f3e271b0dd5e0b1806370773 .
Divizionit për Vlerësim, Standarde dhe Monitorim (MASHT, 2016). Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca - udhëzues për mësimdhënës. Basic Education Program – USAID, Prishtinë.
Gashi, Vjollca, "An Analysis of the State Matura Exam in Kosovo" (2018). Thesis. Rochester Institute of Technology. Accessed from.
Instituti për Kërkime dhe alternativa Zhvillimi (IDRA). (2013). Matura Shtetërore - Një Vlerësim i Cilësisë së Sistemit. Fondacioni Shoqëria e hapur për Shqipërinë.
Ismaili, Fehmi (2006): Vlerësimi i parë objektiv i maturës, MASHT – Botimi i veçantë për Procesin e hartimit të Strategjisë së Arsimit Parauniversitar, Prishtinë.
Jurenková, M., (2014). The Matura exam as a measure for evaluation of acquired competences and enrollment in higher education in Slovakia. http://erasmusplus.rs/wp-content/uploads/2014/12/02-Miroslava-Jurenkova-The- Matura-exam-as-a-measure-for-evaluation-of-acquired-competences-and- enrollment-in-higher-education-in-Slovakia.pdf
Karaj, Dh., Bezati, F., & Rapti, E. (2012). Qëndrimet e maturantëve ndaj praktikës së Maturës Shtetërore në Shqipëri. Fondacioni Shoqëria e hapur për Shqipërinë.
Kocani, A. (2008): Ushtrime me metodat e kërkimit sasior në shkencat sociale. Ufo Press. Tiranë.
Marsh, J. Colin. (2009). Koncepte themelore për ta kuptuar kurrikulumin. Botimi i katërt në shqip, Tiranë, Qendra për Arsim Demokratik.
Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe e Teknologjisë /Divizioni për vlerësim standarde dhe monitorim. (2017). Raport ( i papublikuar): Vlerësimi i arritjeve të nxënësve në maturën shtetërore 2017.
Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe e Teknologjisë - me mbështetjen e GIZ/CDBE-s (2015). Vlerësimi përmbledhës dhe hartimi i testit si pjesë e rëndësishme e tij për klasat 1- 9 - Doracak për mësimdhënësit.
Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe e Teknologjisë - me mbështetjen e GIZ IS (2013). Moduli 5 për Aftësimin e Mësimdhënësve në Shërbim: Vlerësimi në funksion të zhvillimit të kompetencave të nxënësve.
Matthews, B./ Ross, L (2010): METODAT E HULUMTIMIT. Udhëzues praktik për shkencat sociale dhe humane. Qendra për Arsim Demokratik (CDE). Tiranë.
Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe e Teknologjisë. (2006). Udhëzimi Administrativ nr. MASHT 1/2006, Datë: 31.1.2006. Për organizimin dhe vlerësimin e provimit të maturës në shkollën e mesme të lartë.
Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe e Teknologjisë. (2019). Drafti i Kornizës për Vlerësimin e Nxënësve në Kosovë (Dokument i përgatitur me përkrahje nga CITO në kuadër të projektit me ECIP).
Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe e Teknologjisë. (2011). Udhëzimi Administrativ nr. 491/01B (datë 23.12.2011) Kodi Etik për Vlerësimin e Nxënësve. https://masht.rks-gov.net/uploads/2015/05/ua-kodi-i-etik.pdf
Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe e Teknologjisë. (2016). Korniza e Kurrikulës e Arsimit Parauniversitar të Republikës së Kosovës (e rishikuar). Prishtinë. http://masht.rks-gov.net/uploads/2017/02/korniza-kurrikulare- finale.pdf
Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe e Teknologjisë. (2016). Udhëzimin Administrativ (UA) nr. 08/2016 për Vlerësimin e nxënësve sipas Kornizës Kurrikulare të Arsimit Parauniversitar në Republikën e Kosovës.https://masht.rks-gov.net/uploads/2016/08/ua-nr-08-2016-per- vleresimin-e-nxeneseve.pdf
Mehmeti, Selim. (2014). Provimi i Maturës në Kosovë. Instituti Pedagogjik i Kosovës, Prishtinë. https://ipkmasht.rks-gov.net/wp- content/uploads/2015/11/Provimi-i-matur%C3%ABs-n%C3%AB- Kosov%C3%AB.pdf
Pupovci, D., (2018). Sa janë reale testet e Arritshmërisë dhe Maturës në Kosovë? Koha net, 23 June 2018. https://www.koha.net/arberi/100913/sa-jane- reale-testet-e-arritshmerise-dhe-matures-ne-kosove/
Qehaja, L. & Aliu, J., (2018). Ndikimi i cilësisë së mësimdhënësve dhe burimeve shkollore në rezultatet e nxënësve kosovarë: Gjetjet nga rezultatet e testit PISA të vitit 2015. http://kec-ks.org/wp-content/uploads/2018/10/PISA- 2015-Results_ALB-1.pdf
Sanders, P., van Dijk, P;, Eggen, T., den Otter, D. & Veldkamp, B. (2019). RCEC Beoordelings systeem voor de këaliteit van studietoetsen en examens [Evaluation system for the quality of tests and exams]. Consulted at http://www.rcec.nl/beoordelingssysteem/