Personaliteti i Hoxhë Hasan Tahsinit në Kosovë

Abstrakti

Nuk janë të pakta personalitetet në trojet shqiptare që kanë pasur mision të dyfishtë në jetën e tyre. Misionin në jetën shpirtërore, sepse ishin të shkolluar në atë rrugë, të cilin e kryen me shumë përgjegjësi dhe misionin e dytë për çështjen kombëtare, që, gjithashtu, krahas misionit shpirtëror e bënë pjesë të jetës së tyre. I tillë, në mesin e shumë prijësve fetarë te shqiptarët në përgjithësi dhe të atyre muslimanë në veçanti, ishte edhe personaliteti poliedrik i Hoxhë Hasan Tahsinit.
Falë këtij kontributi, Hoxha Hasan Tahsini u bë preokupim i shumë penave në trojet shqiptare, në mesin e të cilave duhen veçuar autorë nga Kosova ose që veprimtarinë e tyre shkencore e zhvillonin në Kosovë.
Në trajtimin e kësaj teme jemi kufizuar vetëm në Kosovë. Duhet thënë së në Kosovë figura e Hoxhë Hasan Tahsinit u bë pjesë e trajtimit nga studiues seriozë, si: H. Kaleshi, S. Rizaj, I. Rexha, P. Nushi, H. Koliqi, etj. të cilët bënë vlerësimet e tyre maksimale kryesisht për fushat në të cilat ishin dhe janë specializuar autorët përkatës.
Personaliteti i Hoxha Hasan Tahsinit u prezantua dhe vazhdon të prezantohet edhe sot e kësaj dite në tekstet shkollore të historisë në Kosovë, kuptohet në tekste të historisë ku trajtohet historia jonë kombëtare. Mendojmë se, krahasuar me mundin e tij shpirtëror, shkencor e kombëtar që i kushtoi e i vuri në dispozicion atdheut dhe popullit të tij, ky personaliet është trajtuar kalimthi dhe nuk e ka ende trajtimin e merituar në tekstet tona të historisë. Po qe se duhet të bëjmë një krahasim të trajtimit të kësaj figure në tekstet tona të historisë nga viti 1943, kur u përgatit teksti i parë për histori kombëtare edhe filloi mësimi i historisë sonë kombëtare në shkollat tona në Kosovë, na rezulton se trajtimit të figurës së Hoxhë Hasan Tahsinit i është kushtuar hapësirë më shumë në tekstin shkollorë të vitit 1943 sesa në tekstet shkollore të historisë të botuara më vonë, deri në ditët e sotme. Është për t’u theksuar se nga vitit 1960, kur u botua teksti i parë shkollor i historisë në gjuhë shqipe, për të cilin bëmë fjalë më lart, e deri në vitin 1995 nuk e hasim askund emrin e Hoxhë Hasan Tahsinit në tekstet shkollore të historisë, as në tekstet e shkollave fillore dhe as në ato të shkollave të mesme. Për herë të parë nxënësit shqiptarë në tekstet shkollore të historisë do ta gjenin emrin e Hoxhë Hasan Tahsinit (me emrin Hasan Tahsini pa titullin “Hoxhë”, pas tridhjetë e pesë vjetësh më 1995 dhe foton e tij pas tridhjetë e gjashtë vjetësh, më 1996. Për sa i përket trajtimit të figurës së H. H. Tahsinit në jetën shoqërore në Kosovë në qytetet më të mëdha të Kosovës një rrugë mban emrin e tij. Gjithashtu emrin e Hoxhë Hasan Tahsinit e mban dhe një shkollë e mesme publike.
Krahasuar me trajtimin e figurave të tjera, trajtimi i Hoxhë Hasan Tahsinit është për t’u admiruar, sepse për ne këto janë dëshmi premtuese se ky personalitet do të çmohet edhe më shumë në të ardhmen. Me zhvillimin e arsimit të lartë në Kosovë, sidomos pas shpalljes së Pavarësisë së Kosovës, më 17 shkurt të vitit 2008 dhe kur gjithandej Kosovës janë hapur Universitete profilesh të ndryshme, qoftë shtetërore a private, do të ishte për nder që ndonjëri nga universitet në Kosovë, pavarësisht a është shtetëror apo privat, ta mbaje emrin e ish- rektorit të parë të Universitetit të Stambollit, Hoxhë Hasan Tahsinit.