Ngjarje e rëndësishme arsimore

Abstrakti

Zhvillimet e mëtejshme të arsimit kombëtar, veçanërisht pas Kongresit të Manastirit, përhapja e vrullshme e mësimit shqip si dhe hapja e shumë shkollave në gjuhën tonë amtare, theksuan nevojën e organizimit të rrjetit arsimor mbi themelet kombëtare dhe për një zhvillim më të avancuar. shkallë.
Megjithatë, Kongresi i Alfabetit, i njohur si Kongresi i Manastirit (1908), dhe më vonë, ai i Dibrës, që shënoi disfatën e thellë të politikës së turqve të rinj, ndikoi në ngritjen e ndërgjegjësimit kombëtar shqiptar, duke i hapur kështu Lëvizjes së Rilindjes Kombëtare Shqiptare perspektiva të reja, veçanërisht në fushën e arsimit. , dhe kulturës shqiptare në përgjithësi. Kështu, më 2 shtator 1909, 55 delegatë nga shoqëri dhe klube të ndryshme shqiptare në Shqipërinë e Mesme dhe Jugore arritën në Elbasan, ku gjetën një atmosferë të përzemërt në klubet "Bashkimi" (Bashkimi) dhe "Vllazeria" (Vëllazëria).
Turqit e rinj, të zënë në befasi nga ky takim i organizuar nga Lëvizja Kombëtare Shqiptare dhe për të penguar procedimin dhe në veçanti vendimet e karakterit mbarëkombëtar që mund të miratoheshin, reaguan shpejt duke u përpjekur të shkaktonin përçarje mes delegatëve. por në fakt nuk ia dolën.
Diplomacia Austro-Hungareze përmes inteligjencës së saj ndoqi edhe punimet e Kongresit të Elbasanit. Këtu një vend të rëndësishëm zinin çështjet kulturore e arsimore, të cilat ishin me ngulm në rendin e ditës së Lëvizjes Kombëtare Shqiptare. Kongresi u kryesua nga Dervish Hima, i cili u zgjodh Kryetar, ndërsa Mithat Frashëri mbante detyrën e Zëvendëskryetarit. Gjatë diskutimeve të përgjithshme, delegatët e Kongresit të Elbasanit miratuan një rezolutë prej 15 pikash. Kështu, gjatë muajit shtator ishte parashikuar hapja e shkollës Normale në Elbasan, ku procesi arsimor do të zhvillohej në gjuhën amtare. Më 1 dhjetor 1909, shkolla Normale e Elbasanit hapi dyert për shumë nxënës të ardhur nga të gjitha trevat etnike shqiptare.
Si rezultat, Kongresi i Elbasanit u vlerësua më pas si një nga ngjarjet madhore të fazës së katërt të Lëvizjes Kombëtare Shqiptare. “Kongresi për shkollat”, me fjalë të tjera, ishte kuvendi ku, pas një përpjekjeje të gjatë disa shekullore, shqiptarët realizuan dëshirën për të krijuar një shkollë të mesme në gjuhën amtare. Së dyti, vihet re fryma mobilizuese e ndërgjegjësimit jo vetëm në planin arsimor, por edhe në atë politik, duke i bërë të njohura opinionit ndërkombëtar aspiratat e shqiptarëve për liri dhe pavarësi.