Popullsia e kazave Dibër e Epërme dhe Dibër e Poshtme në regjistrat osmanë (1845 - 1858)
DOI:
https://doi.org/10.59164/univers.v22i22.707Abstrakti
Pas prezantimit të një historie të shkurtër të këtyre regjistrimeve të bëra gjatë shekujve, ky punim shqyrton demografinë e zonës së Dibrës nga Periudha e reformës së Tanzimatit (1839) deri në vitin 1858, periudhë në të cilën Dibra ishte një pjesë administrative e sanxhakut të Ohrit të Vilajetit të Rumelisë dhe ndahej në Kazanë e Dibrës së Sipërme dhe në Kazanë e Dibrës së Poshtme.
Gjithashtu në bazë të këtyre regjistrave është analizuar struktura demografike dhe faktorët ndikues në këtë strukture, ku nëpërmjet të dhënave të këtyre regjistrave bëhet e mundur pasqyra nga numri i përgjithshëm i shtëpive, numri i popullsisë dhe klasifikimi i kësaj popullate në kategori sipas moshës ose pasurisë.
Gjatë analizës, këto të dhëna i kemi llogaritur në përqindje, duke mundësuar krahasimin e demografisë së viteve të marra në studim.
Sa i përket zonës së marrë në studim, mund të thuhet që nuk ka ndodhur regjistrimi i vitit 1831. Regjitrime të popullsisë së kësaj zone në funksion të realizimit të reformave të Tanzimatit, i përkasin periudhës kohore midis viteve 1845-1858, ku Dibra kishte statusin e kazasë dhe administrativisht bënte pjesë në Sanxhakun e Ohrit të Vilajetit të Rumelisë. Në këto deftere Dibra ishte e ndarë në Kazanë e Dibrës së Sipërme dhe në Kazanë e Dibrës së Poshtme.
Fjalët kyçe:
Perandoria Osmane, Periudha e Tanzimantit, Dibra, strukturë demografike, regjistrat osmanëShkarkimet
References
-
Arkivi Osman: BOA, NFS, 05384; BOA, NFS, 05389; BOA, ML.CRD.d, 00934; BOA, NFS.d, 05384; BOA, NFS.d, 05385; BOA, NFS.d, 05386; BOA, NFS.d, 05387; BOA, NFS.d, 05388.
-
Ak, Emine Tonta: “19. Yüzyıl Edirne Nüfusu: Demografik ve Sosyal Bir Değerlendirme”, Edirne’nin Fethinin 650. Yılı Sempozyumu Bildirileri Kitabı, Edirne 2016, f. 231-263.
-
Clayer, Nathalie: Arnavut Milliyetçiliğinin Kökenleri Avrupa’da Çoğunluğu Müslüman Bir Ulusun Doğuşu, İstanbul Bilgi Üniversitesi yayınları, Çeviren Ali Berktay, İstanbul, 2013.
-
Gjoni, Alketa: Debre Sancağı’nın İdari Ve Demografik Yapısı (1839-1913), Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Tarih Programı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2019.
-
Gjoni, Alketa: Ndarja dhe Organızimi Admınıstrativ i Sanxhakut të Dibrës gjatë viteve (1839-1912), Revista Shenja, Shkurt 2020, f. 84-88.
-
Hysa, Mahmud: Said Najdeni – Hoxhe Voka, Hafız Sherif Langu, İnstituti Per Trashegimi Kulturore dhe Shpirterore te Shqipetareve Shkup, İTKSHSH Studime 6, Shkup 2013.
-
Jelavich, Barbara: Balkan Tarihi 18. Ve 19. Yüzyılllar, Küre Yayınları, Cilt 1, İstanbul, 2009.
-
Karpat, Kemal H.: Osmanlı Nüfusu (1830-1914) Demografik ve Sosyal Özelikleri, Timaş Yayınları, İstanbul, 2010.
-
Kanar, Mehmet: Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, Say Yayınları, İstanbul, 2011.
-
Mesut Birinci, Ali: Çakıcı, Mustafa; Topal, Zehra, Akçabaabad Vakıfkebir Nüfus Kütüğü (1835-1845), Pelikan Basım Matbaa, İstanbul, 2012.
-
Murra, Moisi: Dibra nga Antikiteti ne Monarki, Botimet M&B, Tiranë, 2017.
-
Panzac, Daniel: Osmanlı İmparatorluğu’nda Veba (1700-1850),
-
Tarih Vakfı Yurt Yayınları, Çeviren Serap Yıkmaz, İstanbul, 1997.
-
Şahin, Seyfullah: Çatalca’nın Sosyo-Ekonomik Durumu: (XIX.Yüzyıl Ortaları), TC., İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Yakınçağı Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, İstanbul, 2015.
References
Arkivi Osman: BOA, NFS, 05384; BOA, NFS, 05389; BOA, ML.CRD.d, 00934; BOA, NFS.d, 05384; BOA, NFS.d, 05385; BOA, NFS.d, 05386; BOA, NFS.d, 05387; BOA, NFS.d, 05388.
Ak, Emine Tonta: “19. Yüzyıl Edirne Nüfusu: Demografik ve Sosyal Bir Değerlendirme”, Edirne’nin Fethinin 650. Yılı Sempozyumu Bildirileri Kitabı, Edirne 2016, f. 231-263.
Clayer, Nathalie: Arnavut Milliyetçiliğinin Kökenleri Avrupa’da Çoğunluğu Müslüman Bir Ulusun Doğuşu, İstanbul Bilgi Üniversitesi yayınları, Çeviren Ali Berktay, İstanbul, 2013.
Gjoni, Alketa: Debre Sancağı’nın İdari Ve Demografik Yapısı (1839-1913), Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Tarih Programı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2019.
Gjoni, Alketa: Ndarja dhe Organızimi Admınıstrativ i Sanxhakut të Dibrës gjatë viteve (1839-1912), Revista Shenja, Shkurt 2020, f. 84-88.
Hysa, Mahmud: Said Najdeni – Hoxhe Voka, Hafız Sherif Langu, İnstituti Per Trashegimi Kulturore dhe Shpirterore te Shqipetareve Shkup, İTKSHSH Studime 6, Shkup 2013.
Jelavich, Barbara: Balkan Tarihi 18. Ve 19. Yüzyılllar, Küre Yayınları, Cilt 1, İstanbul, 2009.
Karpat, Kemal H.: Osmanlı Nüfusu (1830-1914) Demografik ve Sosyal Özelikleri, Timaş Yayınları, İstanbul, 2010.
Kanar, Mehmet: Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, Say Yayınları, İstanbul, 2011.
Mesut Birinci, Ali: Çakıcı, Mustafa; Topal, Zehra, Akçabaabad Vakıfkebir Nüfus Kütüğü (1835-1845), Pelikan Basım Matbaa, İstanbul, 2012.
Murra, Moisi: Dibra nga Antikiteti ne Monarki, Botimet M&B, Tiranë, 2017.
Panzac, Daniel: Osmanlı İmparatorluğu’nda Veba (1700-1850),
Tarih Vakfı Yurt Yayınları, Çeviren Serap Yıkmaz, İstanbul, 1997.
Şahin, Seyfullah: Çatalca’nın Sosyo-Ekonomik Durumu: (XIX.Yüzyıl Ortaları), TC., İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Yakınçağı Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, İstanbul, 2015.