“Dialektet e gjuhës shqipe” – sintezë e punës kërkimore-shkencore të Jorgji Gjinarit

Abstrakti

Kur në vitin 1952 diskutohej në Institutin e Gjuhësisë për çështjen e gjuhës së përbashkët letrare shqipe, një problem i rëndësishëm që u ngrit ishte mosnjohja e dialekteve të shqipes. “Si do të vëmë njërin apo tjetrin kryedialekt në bazë të gjuhës sonë letrare kur nuk njohim mirë as njërin e as tjetrin” pyeste në formë problemore Çabej në sesion shkencor. Pra deri në fillim të viteve ’50 hulumtimi i dialekteve të shqipes ishte bërë në mënyrë të izoluar e sporadike dhe shkalla e njohjes së tyre ishte sipërfaqësore dhe në vija të përgjithshme. Nevoja për t’i dhënë një shtysë studimeve dialektologjike dilte si rrjedhojë e dy çështjeve themelore që shtroheshin para gjuhësisë shqiptare në atë kohë: thellimi i studimeve për historinë e gjuhës shqipe dhe formimi i gjuhës letrare kombëtare shqipe. Për të dyja këto fusha studimi i dialekteve do të sillte të dhëna të çmuara, qoftë si ndihmë për gjurmimin e fazave më të hershme të saj në rrethanat kur gjuha shqipe kishte mangësi në dëshmi të shkruara, qoftë për bazën dialektore të shqipes letrare dhe bashkëveprimin ndërdialektor.