Aspekte të politikës gjuhësore në Shqipërinë paskomuniste

Kristina Jorgaqi

Autorët

Kristina Jorgaqi

Abstrakti

Politika gjuhësore e shtetit shqiptar nuk ka qenë ndonjëherë kaq eksplicite sa në këto dy dekadat e fundit duke u përvijuar, në pjesën e saj më të madhe, në një varg dokumentesh zyrtare të rëndësishme, si: në disa nene të kushtetutës, në një varg nenesh të ligjeve nga fusha të ndryshme, në një numër vendimesh qeveritare, në disa marrëveshje e traktate ndërkombëtare të nënshkruara ose të ratifikuara prej shtetit shqiptar.

Shkarkimet

Download data is not yet available.

Metrics

Metrics Loading ...

References

Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë, Neni 14. 1
Spolsky, Bernard, Language Policy, Cambridge University Press, Cambridge, 2004, f. 11-12 f. 12.
Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë, Neni 59/g.
Spolsky, po aty.
Kushtetuta..., Neni 20.
Kushtetuta…, Neni 18, Neni 22, Neni 23, Neni 24, Neni 28, Neni 31.
Ligji nr. 7952, dt. 21. 06. 1995.
Po aty, Neni 6.
Ligji nr. 8410, dt. 30. 09. 1998.
Po aty, Neni 37.
VKM nr. 604, dt. 17. 11. 2000.
Po aty, pika 8. 2. Gjuha.
Ligji nr. 9902, dt. 17. 04. 2008.
Po aty, Neni 12 Detyrimi i gjuhës.
Po aty, Neni 22 Gjuha e përdorur.
Ligj i cit., Neni 50 Kushtet për reklamën.
Ligji nr. 7905, dt. 21. 03. 1995
Po aty, Neni 8 Përdorimi i gjuhës shqipe.
Ligji nr. 8116, dt. 29. 03. 1996
Po aty, Neni 27 Përdorimi i gjuhës shqipe në gjykim.
Ligji nr. 8577, dt. 10. 02. 2000.
Po aty, Neni 22 Përdorimi i gjuhës shqipe
Ligji nr. 8328, dt. 16. 04. 1998
VKM nr. 96, dt. 9. 03. 2000
Ligji nr. 8081, dt. 7. 03. 1996, Për veprimtaritë e sigurimit dhe të risigurimit, neni 67: Kërkesa për marrjen e autorizimit dhe të të gjitha
dokumenteve që e shoqërojnë atë, duhet të paraqitet në gjuhën shqipe ose e përkthyer në shqip.
Ligji nr. 10091, dt. 5. 03. 2009, Për auditivin ligjor, organizimin e profesionit të ekspertit kontabël të regjistruar dhe të kontabilistit të miratuar,
neni 31: Regjistri publik mbahet dhe publikohet në gjuhën shqipe.
Ligji nr. 8709, dt. 6. 12. 2000, Për miratimin e “Kontratës për shitjen e aseteve të ndërmarrjes së prodhimit të çimentos, Fushë-Krujë”, neni 14.
Ligj i cit., Neni 37.
Këto të dhëna janë nxjerrë nga “Raporti i parë, paraqitur nga Republika e Shqipërisë në Këshillin e Evropës, lidhur me zbatimin e Konventës Kuadër për Mbrojtjen e Minoriteteve Kombëtare” (2001). Kemi të bëjmë me statistika të hershme, të marra nga Regjistrimi i Përgjithshëm i Popullsisë dhe i Banesave i vitit 1989, botuar nga Drejtoria e Statistikës (sot Instituti i Statistikës).
Shih po aty, fq. 9.
Ratifikuar përmes ligjit nr. 8496, dt. 3. 06. 1999.
Shihi këto nene tek Shtojca.
VKM nr. 396, dt. 22. 08. 1994
Ligji nr. 7952, cit., Neni 10/1
Ligji Mbi shtypin nr. 7756, dt. 11. 10. 1993, amenduar me ligjin 8239,dt. 3. 09. 1997, neni 1.
Ligji Për radion dhe televizionin..., ligj cit., neni 37.
Kodi i procedurës civile..., cit., neni 27, “Përdorimi i gjuhës shqipe në gjykim”.
Kodi i procedurës penale..., cit, neni 8, “Përdorimi i gjuhës shqipe”.
Kodi i procedurës civile, cit., neni116, “Gjuha e hartimit të aktit”.
Kodi i procedurës penale, cit., neni 98, “Gjuha e akteve”.
“Raporti i parë, paraqitur nga Republika e Shqipërisë në Këshillin e Evropës..., mat. cit.
Për konceptet planifikim i statusit (Status Planning), planifikim i korpusit (Corpus Planning) dhe planifikim i nxënies (Acquisition Planning) shih
Robert Cooper, Language Planning and Social Change, Cambridge, Cambridge University Press, 1989.
Shih për këtë “Probleme dhe rezultate të veprimtarisë leksikore të planifikuar për zëvendësimin me fjalë shqipe të një numri huazimesh në shqipen e sotme (1981-1991)”, Studime filologjike, 2, 1991, f. 133-148
Këto të fundit jo vetëm kanë formuluar e po zbatojnë politika gjuhësore efikase, por edhe po i koordinojnë këto politika. Për këtë flet, veç tjerash, një dokument i njohur si Rekomandime të Mannheim-Firenze-s për promovimin e gjuhëve standarde/kombëtare/zyrtare të Evropës, hartuar prej një grupi anëtarësh të institucioneve evropiane më të rëndësishme studimore dhe të planifikimit gjuhësore. Ky dokument – një lloj “kushtetute gjuhësore”, që nxit zhvillimin dhe përkujdesjen ndaj gjuhëve standarde në kushtet e proceseve integruese evropiane – u rekomandohet qeverive të këtyre vendeve për ta mbajtur parasysh në politikat e tyre gjuhësore.
Joshua A. Fishman, Do not live your language alone (The Hidden Status Agendas Within Corpus Planning in Language Policy), LEA, New
Jersey, 2006).

References

Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë, Neni 14. 1

Spolsky, Bernard, Language Policy, Cambridge University Press, Cambridge, 2004, f. 11-12 f. 12.

Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë, Neni 59/g.

Spolsky, po aty.

Kushtetuta..., Neni 20.

Kushtetuta…, Neni 18, Neni 22, Neni 23, Neni 24, Neni 28, Neni 31.

Ligji nr. 7952, dt. 21. 06. 1995.

Po aty, Neni 6.

Ligji nr. 8410, dt. 30. 09. 1998.

Po aty, Neni 37.

VKM nr. 604, dt. 17. 11. 2000.

Po aty, pika 8. 2. Gjuha.

Ligji nr. 9902, dt. 17. 04. 2008.

Po aty, Neni 12 Detyrimi i gjuhës.

Po aty, Neni 22 Gjuha e përdorur.

Ligj i cit., Neni 50 Kushtet për reklamën.

Ligji nr. 7905, dt. 21. 03. 1995

Po aty, Neni 8 Përdorimi i gjuhës shqipe.

Ligji nr. 8116, dt. 29. 03. 1996

Po aty, Neni 27 Përdorimi i gjuhës shqipe në gjykim.

Ligji nr. 8577, dt. 10. 02. 2000.

Po aty, Neni 22 Përdorimi i gjuhës shqipe

Ligji nr. 8328, dt. 16. 04. 1998

VKM nr. 96, dt. 9. 03. 2000

Ligji nr. 8081, dt. 7. 03. 1996, Për veprimtaritë e sigurimit dhe të risigurimit, neni 67: Kërkesa për marrjen e autorizimit dhe të të gjitha

dokumenteve që e shoqërojnë atë, duhet të paraqitet në gjuhën shqipe ose e përkthyer në shqip.

Ligji nr. 10091, dt. 5. 03. 2009, Për auditivin ligjor, organizimin e profesionit të ekspertit kontabël të regjistruar dhe të kontabilistit të miratuar,

neni 31: Regjistri publik mbahet dhe publikohet në gjuhën shqipe.

Ligji nr. 8709, dt. 6. 12. 2000, Për miratimin e “Kontratës për shitjen e aseteve të ndërmarrjes së prodhimit të çimentos, Fushë-Krujë”, neni 14.

Ligj i cit., Neni 37.

Këto të dhëna janë nxjerrë nga “Raporti i parë, paraqitur nga Republika e Shqipërisë në Këshillin e Evropës, lidhur me zbatimin e Konventës Kuadër për Mbrojtjen e Minoriteteve Kombëtare” (2001). Kemi të bëjmë me statistika të hershme, të marra nga Regjistrimi i Përgjithshëm i Popullsisë dhe i Banesave i vitit 1989, botuar nga Drejtoria e Statistikës (sot Instituti i Statistikës).

Shih po aty, fq. 9.

Ratifikuar përmes ligjit nr. 8496, dt. 3. 06. 1999.

Shihi këto nene tek Shtojca.

VKM nr. 396, dt. 22. 08. 1994

Ligji nr. 7952, cit., Neni 10/1

Ligji Mbi shtypin nr. 7756, dt. 11. 10. 1993, amenduar me ligjin 8239,dt. 3. 09. 1997, neni 1.

Ligji Për radion dhe televizionin..., ligj cit., neni 37.

Kodi i procedurës civile..., cit., neni 27, “Përdorimi i gjuhës shqipe në gjykim”.

Kodi i procedurës penale..., cit, neni 8, “Përdorimi i gjuhës shqipe”.

Kodi i procedurës civile, cit., neni116, “Gjuha e hartimit të aktit”.

Kodi i procedurës penale, cit., neni 98, “Gjuha e akteve”.

“Raporti i parë, paraqitur nga Republika e Shqipërisë në Këshillin e Evropës..., mat. cit.

Për konceptet planifikim i statusit (Status Planning), planifikim i korpusit (Corpus Planning) dhe planifikim i nxënies (Acquisition Planning) shih

Robert Cooper, Language Planning and Social Change, Cambridge, Cambridge University Press, 1989.

Shih për këtë “Probleme dhe rezultate të veprimtarisë leksikore të planifikuar për zëvendësimin me fjalë shqipe të një numri huazimesh në shqipen e sotme (1981-1991)”, Studime filologjike, 2, 1991, f. 133-148

Këto të fundit jo vetëm kanë formuluar e po zbatojnë politika gjuhësore efikase, por edhe po i koordinojnë këto politika. Për këtë flet, veç tjerash, një dokument i njohur si Rekomandime të Mannheim-Firenze-s për promovimin e gjuhëve standarde/kombëtare/zyrtare të Evropës, hartuar prej një grupi anëtarësh të institucioneve evropiane më të rëndësishme studimore dhe të planifikimit gjuhësore. Ky dokument – një lloj “kushtetute gjuhësore”, që nxit zhvillimin dhe përkujdesjen ndaj gjuhëve standarde në kushtet e proceseve integruese evropiane – u rekomandohet qeverive të këtyre vendeve për ta mbajtur parasysh në politikat e tyre gjuhësore.

Joshua A. Fishman, Do not live your language alone (The Hidden Status Agendas Within Corpus Planning in Language Policy), LEA, New

Jersey, 2006).

Aspekte të politikës gjuhësore në Shqipërinë paskomuniste

Autorët

Abstrakti

Shkarkimet

Metrics

References

References

Downloads

Botuar

Si të citoni

Numri

Seksioni

Licensa

Artikujt më të lexuar nga i njëjti autor

rrethprojektit

Rreth revistës

mostviewed

Gjuha

Seksionet

Fjalë kyçe

Informacion